Thứ Tư, 16 tháng 9, 2020

Thơ tình Matthew Arnold




NHỮNG DÒNG THƠ TƯỞNG NIỆM THÁNG 4-1850
 
Goethe ngủ ở Weimar, còn trên đất  Hy Lạp
Cuộc đấu tranh của Byron từ lâu đã không còn
Nhưng cái chết như vậy vẫn còn phía trước
Một giọng thơ cuối cùng cũng đã lặng im
Chúng tôi đang đứng bên mộ của Wordsworth.
 
Khi đôi mắt của Byron im bặt trong cái chết
Chúng tôi cúi đầu và trong hơi thở lặng im
Ông dạy chỉ ít thôi, nhưng đi vào tâm hồn
Của chúng tôi giống như là sấm sét.
Với trái tim run rẩy, chúng tôi nhìn xung đột
Của đam mê với qui luật vĩnh hằng
Chúng tôi dõi theo trong cảm xúc rung rinh
Cuộc sống dường như đang cháy lên sáng rực
Tất cả đều dành cho một cuộc đấu tranh.
 
Khi Goethe qua đời thì chúng tôi hiểu rằng
Châu Âu đã mất một bộ óc thông minh nhất
Ông là người thầy thuốc của thời kỳ đồ sắt
Goethe đã hoàn thành sứ mệnh cao cả của mình.
Ông thấy đau khổ của con người ở chốn trần gian
Ông đọc từng vết thương, từng nơi yếu nhất
Rồi ông chỉ ngón tay và nói rất cương quyết
Đây chính là nơi mà bệnh tật đã phát sinh!
 
Ông nhìn ra giờ khắc mà châu Âu lụi tàn
Trong sức mạnh điên rồ, ước mơ cuồng nhiệt
Đôi mắt của ông nhìn vào nơi xung đột
Vào sự ngắn ngủi của đời sống con người
Và ông nói: sự kết thúc ở khắp mọi nơi
Nhưng có một nơi nương tựa đó là nghệ thuật!
Và con người ta vẫn hạnh phúc, nếu biết
Tìm nguyên nhân sự việc, nhìn từ phía trên
Xuống đôi chân để thấy máu người đang rót
Vì mù quáng, cuồng điên, vì sự kinh hoàng
Vì số phận của mình, để tìm ra hạnh phúc.
 
Và bây giờ Wordsworth dưới mộ, hãy vui mừng!
Vì chưa bao giờ có giọng nói êm dịu như vậy.
Thế giới của bóng đêm, chúng tôi chưa từng tới
Nhưng kể từ khi có chiếc bóng lang thang
Nghe ra rõ ràng những bài hát của thần tiên
Xuyên qua địa ngục và sự âm u buồn thảm.
Wordsworth đã từ giã chúng tôi và các bạn
Giá mà, như chúng tôi, nghe được giọng của ông!
Và chính ông cũng đã từng có một thời gian
Gục ngã dưới sức nặng của những năm tháng tàn nhẫn
Vì những nghi ngờ, tranh cãi và bao nhiêu lo lắng
Ông đã đến với chúng tôi trong thế kỷ của mình
Linh hồn bị xiềng xích và lao vào một mê cung
Ông nói và hồi sinh trái tim của chúng tôi bằng nước mắt.
Chúng tôi giống như một đứa bé trong nôi đang nằm
Trong sự mát mẻ của cỏ hoa mọc đầy trên mặt đất
Cảm thấy nhẹ nhàng và cười mỉm với chính mình.
 
Có những ngọn đồi ở xung quanh và gió
Và mặt trời lại tỏa sáng cánh đồng xưa
Trán của chúng tôi cảm thấy gió và mưa.
Tuổi trẻ của chúng tôi trở về vì đang có
Những linh hồn vốn đã chết từ xưa
Những linh hồn đã khô khan đang trả lại
Vẻ tươi mát tuyệt vời từ thế giới hoang sơ.
 
Ôi, trong những ngày tối tăm từ bao thế kỷ
Vẫn sinh ra trí tuệ và sức mạnh của người trần
Có thể là thời gian sẽ vẫn còn ban cho nữa
Trí tuệ như Goethe, sức mạnh như Byron
Nhưng nơi nào ở châu Âu trong giờ cuối cùng
Còn tìm ra người có sức chữa lành như Wordsworth?
Những người khác nói rằng cần phải đấu tranh
Cần chống lại nỗi kinh hoàng bằng cách che áo giáp
Và trở nên mạnh mẽ giống như chúa sơn lâm
Nhưng ai sẽ trả lại cho ta cảm giác yên bình
Trước đám mây của số phận không thương tiếc?
Ừ thì những người khác rồi sẽ sẵn sàng đối mặt
Nhưng còn ai như ông xé những đám mây đen?
 
Hãy giữ gìn cỏ xanh trên ngôi mộ của ông
Hỡi Rotha, cùng làn sóng của ngươi sống động!
Hãy hát cho ông nghe những bài ca tuyệt đỉnh
Và ông sẽ nghe ra, dù từ chốn xa xăm.
 
Memorial Verses April 1850
 
Goethe in Weimar sleeps, and Greece,
Long since, saw Byron's struggle cease.
But one such death remain'd to come;
The last poetic voice is dumb—
We stand to-day by Wordsworth's tomb.
 
When Byron's eyes were shut in death,
We bow'd our head and held our breath.
He taught us little; but our soul
Had felt him like the thunder's roll.
With shivering heart the strife we saw
Of passion with eternal law;
And yet with reverential awe
We watch'd the fount of fiery life
Which served for that Titanic strife.
 
When Goethe's death was told, we said:
Sunk, then, is Europe's sagest head.
Physician of the iron age,
Goethe has done his pilgrimage.
He took the suffering human race,
He read each wound, each weakness clear;
And struck his finger on the place,
And said: Thou ailest here, and here!
 
He look'd on Europe's dying hour
Of fitful dream and feverish power;
His eye plunged down the weltering strife,
The turmoil of expiring life—
He said: The end is everywhere,
Art still has truth, take refuge there!
And he was happy, if to know
Causes of things, and far below
His feet to see the lurid flow
Of terror, and insane distress,
And headlong fate, be happiness.
 
And Wordsworth!—Ah, pale ghosts, rejoice!
For never has such soothing voice
Been to your shadowy world convey'd,
Since erst, at morn, some wandering shade
Heard the clear song of Orpheus come
Through Hades, and the mournful gloom.
Wordsworth has gone from us—and ye,
Ah, may ye feel his voice as we!
He too upon a wintry clime
Had fallen—on this iron time
Of doubts, disputes, distractions, fears.
He found us when the age had bound
Our souls in its benumbing round;
He spoke, and loosed our heart in tears.
He laid us as we lay at birth
On the cool flowery lap of earth,
Smiles broke from us and we had ease;
 
The hills were round us, and the breeze
Went o'er the sun-lit fields again;
Our foreheads felt the wind and rain.
Our youth return'd; for there was shed
On spirits that had long been dead,
Spirits dried up and closely furl'd,
The freshness of the early world.
 
Ah! since dark days still bring to light
Man's prudence and man's fiery might,
Time may restore us in his course
Goethe's sage mind and Byron's force;
But where will Europe's latter hour
Again find Wordsworth's healing power?
Others will teach us how to dare,
And against fear our breast to steel;
Others will strengthen us to bear—
But who, ah! who, will make us feel?
The cloud of mortal destiny,
Others will front it fearlessly—
But who, like him, will put it by?
 
Keep fresh the grass upon his grave,
O Rotha, with thy living wave!
Sing him thy best! for few or none
Hears thy voice right, now he is gone.
 
 
KHÁT KHAO CHÁY BỎNG
 
Em hãy đến trong giấc mơ của anh
Để cho đêm trở thành niềm vui sướng!
Để cho ngày khổ đau vì buồn chán
Được thỏa khát khao cháy bỏng về đêm.
 
Em cứ đến như vẫn đến bao lần
Là sứ giả của những miền tươi sáng
Đem nụ cười cho thế gian sưởi ấm
Hãy vui, như cùng người khác, với anh!
 
Em hãy đến lúc này, chớ ngại ngùng
Để anh tin ước mơ thành hiện thực
Hãy hôn lên bờ môi, lên mái tóc
Và hỏi rằng: “Anh yêu dấu, sao buồn?”
 
Em hãy đến trong giấc mơ của anh
Để cho đêm trở thành niềm vui sướng!
Để cho ngày khổ đau vì buồn chán
Được thỏa khát khao cháy bỏng về đêm.
 
Longing
 
Come to me in my dreams, and then
By day I shall be well again!
For then the night will more than pay
The hopeless longing of the day.
 
Come, as thou cam’st a thousand times,
A messenger from radiant climes,
And smile on thy new world, and be
As kind to all the rest as me.
 
Or, as thou never cam’st in sooth,
Come now, and let me dream it truth;
And part my hair, and kiss my brow,
And say: My love! why sufferest thou?
 
Come to me in my dreams, and then
By day I shall be well again!
For then the night will more than pay
The hopeless longing of the day.
 

1 nhận xét: