CHUYỆN TRÒ QUA ĐIỆN THOẠI
(Telephone Conversation)
Giá cả phải chăng. Ngôi nhà nằm ở vùng
Cũng bình thường. Chủ nhà từng sống đấy
Duy chỉ có một điều còn lại
Là tôi thú nhận rất thành tâm
Nên tôi gọi: “Thưa cô, tôi báo trước rằng
Tôi là người châu Phi đấy nhé”.
Im lặng một hồi, rồi sau giọng nói
Có vẻ như có áp lực vô cùng
Qua răng vàng, qua đôi môi đầy son
Một câu hỏi dường như rất sửng sốt:
“Anh là người sáng hay tối màu da?”
Tôi chưa nghe ra. Hai nút bấm B và A
Mùi hôi từ bục điện thoại màu đỏ
Ngoài kia cũng xe hai tầng màu đỏ
Những chiếc xe buýt phóng trên đường
Thế giới thực của đời sống bình thường.
Một chút xấu hổ bằng cách im lặng
Để tìm sự giải thích sao cho đúng
Và cô hỏi lại – có phần nhấn mạnh:
“Anh là người sáng hay tối màu da?”
“Ý cô là gì, tôi không hiểu, thưa cô
Sô cô la sữa hay là sô cô la sạch?”
“Vâng”. Sự khẳng định như dao phẫu thuật
Nhưng sự thiếu tự tin lan tỏa, kéo dài.
Còn tôi đã chọn cách giải thích này:
“Màu của mực nang tây Phi, cô ạ –
Tôi nói thêm – đại loại là như thế”.
Trí tưởng tưởng dường như được bay lên
Trên một tầm cao, thế nhưng bỗng nhiên
Một sự thật dùng dằng qua ống nói;
“Nghĩa là thế nào?” – “Tôi người tóc đen” –
“Anh chắc đen như bồ hóng?” – “Không hẳn.
Khuôn mặt thưa cô, tất nhiên là đen
Nhưng mà lòng bàn tay, bàn chân
Thì trắng như những người tóc sáng
Nhưng mà thưa cô, có điều sầu muộn
Con quạ phía dưới đen thui – một phút thôi…”
Cảm nhận như ống nói sắp vỡ đôi
Vì tiếng sấm bên tai, tôi nài nỉ:
“Thưa cô, hay là cô cho chính mình
Hãy nhìn thử nhé…”
ABIKU
Đứa con giang hồ. Đây là đứa trẻ đang chết
nhưng liên tục sống lại để hành hạ người mẹ.
Tín ngưỡng của người Yoruba.
Lời nguyện cầu âm thầm vô ích
Đấy là tràng hạt quyến rũ dưới bàn chân
Ta là Abiku, lên tiếng gọi đầu tiên
Để xin được đầu thai vào kiếp khác.
Ta đâu có cần những bầy gia súc
Hay tro rắc với dầu cọ mà chi
Bùa hộ mệnh không có trong củ từ
Dùng để chôn Abiku vào đất.
Hãy đem nướng một con ốc trên bếp
Rồi hãy cầm cái vỏ con ốc kia
Ép thật sâu vào ngực Abiku
Để khi gọi sẽ dễ dàng nhận biết.
Ta là răng con sóc, và vết nứt
Là bí ẩn bàn tay. Hãy nhớ xem
Đào thật sâu vào chân sưng của thần
Để nhận ra kẻ lưu đày muôn kiếp.
Một lần, và khi thời gian lặp lại
Dù buồn nôn ta vẫn phải hồi sinh
Lễ dâng rượu chỉ cho ta con đường
Và nơi chốn để ta về lối ấy.
Đất đẫm ướt vì nước mắt tang thương
Để chim gặp nạn dưới làn sương trắng
Buổi tối kết bạn với từng con nhện
Để ruồi bay trong gió bọt đau buồn.
Abiku hút dầu từ ngọn đèn
Đêm cho cuộc sống, bình minh – cái chết
Con rắn trên ngưỡng hao gầy khóc thét
Cho sự sinh ra rồi chết của mình.
Khi cây đến hạn thì trái nảy sinh
Và trái chín lại rụng về với đất
Mẹ ban cho Abiku sự chết
Là sự vĩnh hằng của mẹ đầu tiên.
TÔI NGHĨ RẰNG TRỜI MƯA
(I think it rains)
(I think it rains)
Tôi nghĩ rằng trời mưa
Để lưỡi nặng nề vì kiến thức
Có thể dứt ra được
Khỏi vòm miệng đã khô.
Tôi thấy rất bất ngờ
Các đám mây từ tro bụi
Kết thành vòng tròn xám, mà trong đó
Một linh hồn cuộn tròn vo.
Trời đã phải đổ cơn mưa
Để đóng vào tâm trí và giam giữ
Chúng mình trong cơn tuyệt vọng vô cùng lạ
Cám dỗ ta bằng sự buồn chán, ê chề.
Và cơn mưa đã có đánh bằng
Con dao trong suốt giấu trên đôi cánh
Và lễ báp têm cho dù tàn nhẫn
Vẫn cho ta những khao khát kín thầm.
Ôi những cơn mưa như cây
Đã dạn dày với bao nhiêu ân sủng
Cùng với mặt đất của tôi, khi người đến
Từ đằng xa, chỉ có đá mà thôi.
CHẾT BUỔI BÌNH MINH
(Death in the Dawn)
Vào buổi bình minh. Và đôi chân trần hãy đạp
Tựa như mũi con chó, lên đất ẩm ướt.
Hãy để ánh bình minh thổi tắt những ngọn đèn
Nhìn mặt trời như bàn chải giữa bầu trời sáng
Những bàn chân cuộn bông xẻ những con giun sớm
Bằng cuốc bàn. Bóng không còn tan giữa không trung
Của hoàng hôn chết và nỗi buồn mỏi mệt.
Đấy là sự lung linh mềm và bóng tối bò trườn
Niềm hân hoan và nỗi sợ hãi đang nhảy nhót
Cho ngày bất lực. Những gánh nặng dần rút bớt
Và những đám đông thiếu đường nét bò trườn
Đánh thức những thị trường im lặng. Vội vàng
Và câm nín đi trên những con đường xám.
Và bỗng đột ngột
Khi đến mùa đông
Thấy lạnh khắp thân mình
Người thổi kèn của bình minh đã chết.
Những thác nước giăng đầy lông bạc
Một sự hy sinh vô ích. Và khắp nơi tiếp tục
Một nghi thức tối tăm.
Chân phải cho niềm vui, chân trái thì sợ hãi
“Con ơi – mẹ cầu nguyện thầm thì –
Con chớ bao giờ bước đi
Theo những con đường đói”
Người lữ hành, bạn hãy lên đường
Trong buổi bình minh.
Tôi hứa với bạn điều diệu kỳ trong giờ thánh
Bạn linh cảm trong tiếng gà vỗ cánh
Điều bạo lực… Ai ghìm cơn giận của đàn ông
Đang đi về phía trước rất dũng mãnh?
Ôi người anh em sinh đôi của tôi
Đang im lặng trong vòng tay
Vòng tay rộng mở này, chẳng lẽ
Hình ảnh cong đấy chính là – tôi?
NHỮNG SỢI TÓC BẠC ĐẦU TIÊN
(To my first white hairs)
Như mây bồng bềnh, mái tóc tôi đen sì
Và dày đặc, đưa tay không xuyên lọt
Trên đầu tôi – thưa ngài – cho đến khi…
Đột ngột như mầm lúa mì mọc sau mưa
Như tia chớp bừng lên rồi thu hẹp
Như tiếng ve ran dưới ánh mặt trời kia.
Ba sợi tóc trắng! Ba kẻ xa lạ rụt rè
Giải thích cho thời gian. Tôi coi như dây dẫn
Chỉ rõ ràng qua kính lúp, nhưng sau thì
Chúng chiếm lĩnh tất cả! Loại bỏ đi
Sự tôn kính dối gian. Mùa đông dệt lưới
Giăng xung quanh vương miện của nấm kia.
KOKO OLORO
Hãy cầu nguyện cho tôi
Trang trại và núi đồi
Hãy cầu cho tôi nhé
Sông suối và ngọn gió
Hãy cầu nguyện cho tôi
Con đường dài xa xôi
Hãy cầu cho tôi nhé
Tôi gom nhiều chiếc lá
Và tôi đem ba quả
Đặt trước cửa nhà ngươi
Xin hãy mang những lời
Nguyện cầu đầy cay đắng
Của ba đào số phận
Bay thẳng lên bầu trời
Hãy cầu nguyện cho tôi!
____________
*Vị thần bảo vệ trẻ em.
TẶNG MARGE, NỮ CA SĨ DA ĐEN, NEW YORK
Cây nho lạnh lẽo, thờ ơ
Mọc trong đêm vắng
Lời đáp lại thẳm sâu
Giọng của em trong tĩnh mạch mùa thu sầu
Liên kết cùng với bao nhiêu giọng
Của những người vốn xa lạ với nhau
Chìm trong sợ hãi
Trên đường phố, trong ống rượu sẫm màu
Run lên trong luồng sáng đèn nhấp nháy
Ta hỏi em chăng, hỡi nữ thần
Vị của rượu hôm nay là gì vậy?
Vị của rượu hôm nay có màu đen
Đen như sẹo của sâu thẳm một vết thương
Như lời hứa hẹn của những khổ đau không lời mới
Và tình trạng vô pháp luật, bạo hành
Giọng của em là sứ giả cô đơn
Trong bóng đêm, rượu chảy thành dòng hờ hững.
