THƯỜNG TRONG PHÚT GIÂY LY BIỆT
Ta cầm khăn màu trắng vẫy trên tay
Có điều gì kết thúc với ngày hôm nay
Và có điều gì bắt đầu trong ngày mai tốt đẹp.
Giang đôi cánh giữa bầu trời xanh thắm
Dù mới mẻ hay không, niềm hy vọng
Dù ở đâu ta vẫn bước về nhà.
Nở nụ cười trong mắt lệ đầy vơi
Có điều gì kết thúc với ngày hôm nay
Và có điều gì bắt đầu trong ngày mai tốt đẹp.
Cả ngày trong phòng tìm kiếm
Cậu chúi đầu vào mạng nhện
Những kinh, vĩ tuyến bao la.
Cậu bé cúi xuống sàn nhà
Nghe ra rì rào tiếng sóng
Và cậu nhìn thấy biển trong mơ:
Praha – bé bằng hạt kê thôi
Cứ ngỡ như là khủng khiếp
Cậu bé ngước nhìn bầu trời.
Như thuyền trôi giữa đại dương
Qua ánh sáng của cầu vồng
Cậu nhìn ra tổ quốc yêu mến.
Cánh buồm giữa bầu trời vẫn lướt
Cành táo nở hoa trắng toát
Đưa ta về tổ quốc mà thôi.
Những con sóng rì rào trong xa thẳm…
Nhưng nếu như đã không mơ về biển
Thì mỗi chúng ta đã từng là ai?
TƯỢNG ĐÀI CHO BỆNH DỊCH
1
Đưa mắt nhìn quanh bốn phía
có bốn chàng hiệp sĩ
đội quân của nhà trời.
Nhưng khắp bốn phía này
có bốn ổ khóa
bốn ổ khóa nặng nề.
Còn ánh mặt trời lắc lư
cái bóng của tượng đài cổ kính
từ giờ Gông Cùm
đến giờ Nhảy Múa
từ giờ Hoa Hồng
đến giờ của Rắn
từ giờ Nụ Cười
đến giờ Tức Giận
từ giờ Hy Vọng
đến Không Bao Giờ…
Và chỉ còn bước ngắn
từ giờ Tuyệt vọng
đến cửa Tử thần.
Và cuộc đời ta vội vàng
như ngón tay trên giấy nhám
ngày… tuần… tháng... năm…
Và đã có những lúc chúng ta dành
cả năm trời cho nước mắt cay đắng.
Và tôi đi quanh bức tượng
nơi từng một thuở hẹn hò
nghe tiếng của nước mưa
từ miệng của ngày Tận thế…
Và khi đó
tôi thấy nước in từng bóng nhỏ
trên gương mặt của em.
Đấy là vào giờ của Hoa Hồng…
2
Con ơi, con hãy làm ơn
trèo lên đài phun
và trên vách đá kia con hãy đọc
những dòng mà bốn quyển Phúc Âm đã viết.
Tác giả cuốn Mathiơ đầu tiên:
“Vả lại, có ai trong vòng
các ngươi lo lắng mà làm cho đời mình được
dài thêm một khắc không?”*
Và Mác, trong quyển thứ hai đã viết:
“Có ai đem đèn đặt dưới cái thùng
hoặc dưới cái giường?
mà trên chân đèn không đặt?**
Còn cuốn thứ ba, Luca viết rằng:
“Mắt là đèn soi sáng cho thân thể
nhưng ở nơi thân thể tối tăm
thì chim ó sẽ nhóm về ở đó”***…
Và cuối cùng là quyển Giăng
Ông đã viết gì ở đó?
Con hãy mở xem, hãy mở!
Để thử xem
dù cho phải mở nó bằng răng!
3
Tôi được rửa tội ở nhà nguyện bệnh dịch
Của Thánh Roch, gần nghĩa trang Olšan.
Khi bệnh dịch ở Praha hoành hành
người ta đem chất xác quanh nhà nguyện
xác chất cao thành từng đống.
Rồi xương thịt người chết theo thời gian
cũng đã trở thành đất đai bụi bặm.
Tôi đã nhiều lần lang thang, thơ thẩn
ở nơi đau buồn này
nhưng tôi không hề từ chối niềm vui
mà tôi có được từ cuộc sống.
Tôi cảm thấy ấm áp giữa hơi thở những con người
và khi lang thang thơ thẩn khắp nơi
tôi cố nắm bắt mùi hương từ mái tóc phụ nữ.
Trên những bậc thang của những quán rượu ở Olšan
tôi đã quì xuống để nghe hằng đêm
tôi đã quì xuống để nghe hằng đêm
giọng của những người đào mộ
Những bài hát của họ nghe rất thô lỗ!
Nhưng từ lâu những bài hát đã im
những người đào mộ đã lần lượt chôn mình…
Còn khi đến mùa xuân
tôi cầm bút cùng với cây đàn
đi về nơi có hoa anh đào nở
gần bức tường nhà nguyện ở bờ nam.
Khi ngất ngây giữa mùi hương
tôi hồi tưởng về biết bao cô gái
lặng lẽ cởi quần cởi áo trong đêm
rồi nhẹ nhàng treo lên thành ghế…
Nhưng –
với những niềm vui như thế
tôi còn chừng 5 năm, mà chẳng ít hơn…
4
Tôi thường đứng rất lâu để nhìn
một tháp chuông bằng gỗ
(đã từ lâu không còn ngân vang nữa)
ngắm những bức tượng u buồn
trong nghĩa trang Malostran.
(Những bức tượng này mục nát
còn nhanh hơn những người đã chết
chôn ở dưới chân…)
Người vẫn ra đi lần lần
người vẫn ra đi lặng lẽ
với những nụ cười một thuở
trong số họ đã từng
không chỉ là phụ nữ
mà cả chiến binh lừng lẫy chiến công…
Tôi chưa về thăm chốn ấy đã nhiều năm.
5
Xin hãy nhớ rằng đừng để một ai
ảo tưởng rằng dịch hạch giờ đã hết
rằng bệnh dịch hạch đã kết thúc rồi…
Đấy không phải là sự thật!
Tôi đã nhìn thấy rất nhiều quan tài
vẫn đi chầm chậm đến những cổng này
và còn bao cổng khác…
Không, không – bệnh dịch hạch vẫn đang gào thét!
Chỉ giản đơn
là những thầy thuốc
để tránh sự kinh hoàng
đã gọi một cách khôn ngoan
rằng ngày – với tên gọi khác.
Nhưng cái chết thì vẫn là cái chết
và vẫn là bệnh dịch hạch lây lan.
Khi tôi nhìn qua cửa sổ của mình
vẫn những con ngựa, vẫn những xe tang
và vẫn những chiếc quan tài còi cọc.
Nhưng giờ tiếng chuông đã chẳng còn ngân.
Chẳng còn thập ác trên những lầu chuông.
Và cả những cành bách xù tỏa khói
cũng không còn…
6
Trên đồng cỏ Julian
chúng tôi nằm nghỉ một hôm vào buổi tối
Thành phố chìm trong bóng tối.
Và từ bờ sông gần đấy
nghe rõ ràng tiếng khóc của ễnh ương.
Một cô gái trẻ người Digan bước đến gần
cô mặc chiếc áo khuy cài một nửa.
Và cô đề nghị chúng tôi xem bói.
Cô xem tay Halas và nói thế này:
“Anh sẽ không sống đến tuổi năm mươi!”
Còn xem tay Artus Chernik, cô nói:
“Anh sống lâu hơn anh này một ít.”
Còn tôi thì không muốn biết
tôi thấy sợ kinh hoàng…
Nhưng cô cầm tay tôi cưỡng bức
và tức giận kêu lên:
“Anh sẽ sống rất lâu, rất lâu năm!...”
Thì tôi hiểu rằng
đấy là kết án tôi, là sự báo thù của nàng…
7
Biết bao nhiêu bài hát và thơ tôi đã viết!
Chiến tranh đã từng lan khắp mọi nơi
thế mà tôi
đem bờ môi chạm đôi bông tai
và thì thầm những câu thơ tình ái…
Liệu có thấy rằng xấu hổ?
có lẽ là không!
Chỉ khi em vừa ngủ thiếp đi
anh đã đặt lên người em vòng hoa thơ sonnet
và anh quì…
(nó còn tốt hơn cả vòng nguyệt quế
trao cho người chiến thắng giải đua xe!)
Từng một lần đã gặp gỡ hai ta
bên cạnh đài phun nước
nhưng mỗi người đi đường mình
theo hướng khác
đường phố khác
và khác cả thời gian…
Rồi rất lâu anh đã hình dung
rằng đôi chân của em anh đã thấy
rằng anh đã nghe tiếng cười của em
rằng thậm chí…
Nhưng người này không phải là em.
Dù sao thì một lần anh đã thấy
đôi mắt của em!
8
Cột sống của tôi ba lần
người ta bôi dày I-ốt lên
thứ chất lỏng có màu vàng sẫm
như khuôn mặt của những công chúa Ấn
trên cầu thang hẹp đi vào ngôi đền
gần những chú voi mang vương miện
đung đưa trên đường cái nhịp nhàng.
Còn cái cô ở giữa
là người đẹp hơn tất cả
đã mỉm cười với tôi…
Lạy Chúa tôi –
điều gì chạy vào trong đầu như thế
khi tôi nằm trên bàn mổ thế này!
Và họ bật đèn sáng trên người tôi
bác sĩ phẫu thuật đưa con dao mổ
vết mổ đầu tiên rất dài…
Sau đó tôi đã tỉnh rất nhanh
nhưng rồi mắt lại nhắm
dù sao thì tôi vẫn kịp nhìn:
sau cái mặt nạ vô trùng màu trắng
đôi con mắt phụ nữ ngời lên!
Tôi cố hết sức cười mỉm –
xin chào, đôi mắt đẹp tuyệt trần!
Nhưng mạch máu của tôi bị những dây chằng
và những móc kéo căng vết thương
để bác sĩ dễ dàng di chuyển
cơ dựng cột sống lưng…
Tôi rên trong thầm lặng
với tư thế nằm nghiêng
và đôi bàn tay thả lỏng
cô y tá giữ trên đầu gối của mình
khi phía trước đầu tôi cô đứng…
Bàn tay của tôi ôm lấy mông
và điên cuồng áp sát
như người thợ lặn khi thấy được
chiếc bình cổ, liền chộp để bơi lên…
Nhưng lúc này thuốc mê thiopental
bắt đầu ngấm vào tĩnh mạch
tất cả tối đen trước mặt
tất cả đi vào lãng quên…
Hỡi cô y tá mến thương
trên người em có vài nơi bầm tím…
Tôi vẫn nhớ mãi, không quên
tôi xin em đừng giận…
Dù trong lòng vẫn thì thầm: tiếc lắm
tiếc rằng, dù chỉ trong một phút giây
giữ được chiến lợi phẩm!
Thật tiếc lắm thay!!!
9
Vì sao người đầu bạc được gọi là khôn?
Nếu ngọn lửa trong bụi gai đã từng cháy hết
thì sự khôn ngoan có ích gì không?
Và đấy vẫn là thói thường…
Đất rơi như mưa đá trên quan tài
rồi sau đó sẽ dựng đài tưởng niệm
để bốn nhà văn của quốc gia
dựa lưng vào trong im lặng
vội vàng viết, viết, và viết ra
những cuốn best seller…
Mà khi đài phun không còn nước nữa
thì mẩu thuốc dâng đầy.
Bóng của đá di chuyển dưới mặt trời.
Đời trôi đi mà không vì điều gì cả…
Tôi thì không muốn thế.
10
Điều tồi tệ nhất đã qua
tôi tự nói với mình: ta đã già!
Điều tồi tệ nhất chưa đến:
vì tôi còn sống.
Nhưng nếu bạn muốn biết –
rằng tôi đã từng hạnh phúc!
đôi khi cả ngày
đôi khi cả giờ
đôi khi vài phút…
thì vẫn đủ thôi!
Cả đời tôi chung thủy với tình yêu.
Nếu đôi bàn tay phụ nữ là đôi cánh
thế đôi bàn chân thì sao???
Mặc người ta dùng đầu gối đè đầu tôi!
Tôi sẽ nhắm mắt lại trong cơn mê
cho đến khi máu ròng ròng chảy xuống
bên thái dương bị đè nén!
Nhưng nhắm mắt làm ngơ để làm gì?
11
Dưới đây là danh mục các loại tên lửa khác nhau:
đất đối không
đất đối đất
đất đối biển
không đối đất
không đối biển
không đối không
biển đối không
biển đối biển
biển đối đất…
Thành phố hãy lặng im, cho ta nghe lời đập nước…
Người ta đi về nhưng không muốn biết
rằng có những gì trên đầu họ đang bay
khi từ cửa sổ đang vẫy những bàn tay
tình yêu chỉ đem tình đối lại:
môi đối mắt
môi đối má
môi đối môi
vân vân và vân vân, như thế
một khi tay chưa kéo xuống bức màn
và mục tiêu chưa đóng lại.
12
Trong căn phòng trời nhiều cạnh
giữa những giỏ khâu khác nhau
và giữa những đôi giày lông vũ
mặt trăng rực lửa
sẽ phơi cái bụng của mình.
Chim sẻ hãy còn chưa mổ vào thuốc phiện
sau cành hoa đóng băng
thì mặt trăng đã tính đếm
những ngày sơn ca của mình.
Và trong độ sâu huyền bí
ai đó ôm động cơ bí ẩn chơi vơi
động cơ của con tim nhỏ bé
sẽ tích tắc trong suốt cuộc đời.
*Mathiơ, 6: 27; **Mác, 4: 21; ***Luca, 11: 34; 17: 37.
