Thơ tình Attar

 Một số lời hay ý đẹp

**

Hãy tỏ lòng tốt với người bị phụ thuộc vào anh.

**

Luôn luôn theo sự lười biếng

Là sự sỉ nhục đi kèm.

**

Biết kính trọng người già khi còn trẻ

Là kính trọng chính mình khi bóng xế.

**

Tình của người đang yêu là lửa, trí tuệ - là khói

Khi tình yêu đến thì trí tuệ từ giã người tình.

**

Trí tuệ vô minh trong những việc tình yêu

Tình và trí tuệ không tồn tại cùng nhau.

**

Lửa thù hận, này con

Dập tắt khi còn nhỏ

Khi trời chưa cho nó

Đám cháy to chưa thành.

**

Với những người đang sống quanh chúng ta

Họ vốn những kẻ cứng đầu cứng cổ

Nếu họ không thích cách sống của ta

Thì ta cần phải thích nghi theo họ

Rồi chế ngự cái dở của người ta.

**

Không cần che giấu bệnh tật của mình

Với hai người: bác sĩ và người bạn.

**

Cái thế giới mà ta đang sống đó

Giống như là quán rượu buổi hoàng hôn

Nhưng ánh sáng của tri thức trong nó

Có thể xua tan bóng tối màn đêm.

**

Điều nghe có vẻ vô lý, nhưng nó không phải vậy, còn tốt hơn sự thiếu hiểu biết của người đã nghĩ rằng nó là vô lý.

Thơ tình Mirza Shafi Vazeh

***

Cần phải sống ra sao: hạnh phúc hay trung thực?

Nhưng giữa hạnh phúc và lòng tốt là một vực sâu

Chỉ một số ít trong chúng ta tìm được cây cầu

Số còn lại đành ngậm ngùi chết trong miệng vực.

***
Cái Thiện ban đầu hiện rõ trên khuôn mặt
Và cái Ác cũng hiện trên khuôn mặt rõ ràng
Nhưng mà ta vẫn hiểu biết về nhau quá ít
Bởi không phải ai cũng xác định được rõ rành.

***
Nếu như bạn thông minh, hãy đến với người ngu
Nếu như bạn sáng mắt, hãy đến với người mù
Vì người mù không đến được với người mắt sáng
Còn với người thông minh – không tự đến người ngu.

***
Mỗi chúng ta đều có niềm vui của mình
Dù là bé tẻo tèo teo hoặc to lớn vô cùng
Ngay cả người biết rằng: hạnh phúc không hề có
Vẫn tìm ra hạnh phúc ở chốn trần gian.

***
Mọi thứ trên đời này: may mắn hay tai họa
Tất cả đều nhận lấy, dù kẻ khóc người cười
Và nếu hạnh phúc cho mình, bạn lấy về không thể
Thì chẳng ai mang cho bạn – cả vua chúa, cả ông trời.

***
Hãy hát lên, cho có vẻ như ngày
Rất xa xôi, cái chết sờ lên má
Nhưng hãy sống, hãy yêu, như có vẻ
Cái chết đã về bên cửa hôm nay. 

***

— Biết sống sao đây, để không làm điều xấu

Để không làm cho ai phải khổ, phải buồn?

— Hãy luôn đối xử với người ta cho có vẻ
Như bạn muốn người ta đối xử với mình.

***

Nhà thông thái ưa những cái rõ ràng

Người dũng cảm ưa những gì nguy hiểm

Người đau khổ yêu những gì đau thương

Yêu những gì phía trước – là người hy vọng.

Một số người cho cuộc đời vô thường

Số khác cho rằng cuộc đời bất biến

Cứ nghe theo người ta và hãy nhớ rằng:

Họ đều đúng, nhưng không hoàn toàn đúng.

***
Một kẻ ngu, dù hiểu mọi chuyện tỏ tường
Đã từng nói rằng cuộc đời này là bể khổ
Và tất cả người ngu đều lặp lại điều trên
Mà những người này đều có con cháu của mình
Và cuộc đời trở thành nguyền rủa cho tất cả
Rồi họ chết không phải vì khổ mà vì buồn.

Thơ tình Avicenna

***
Rót rượu ra cho dài thêm năm tháng
Rót rượu ra cho niềm vui bất tận.
Rượu là lửa, nhưng nỗi buồn trần gian
Rượu cuốn phăng, giống như là Nước sống.

***
Con tim khát khao đi hết con đường
Khát khao hiểu biết, nhìn vào bên trong.
Trí tuệ như nghìn mặt trời soi sáng
Nhưng đến cùng, không hiểu được như mong.

***
Rượu là bạn, nhưng có điều gian trá
Uống nhiều là thuốc độc, uống vừa – thuốc bổ.
Đừng tích gom nhiều chất độc cho mình
Uống vừa mức để kéo dài tuổi thọ.

***
Những gì giấu trong lời – tôi hiểu rõ
Và không khó nhận thức ra vũ trụ.
Nhưng liệu tôi có hiểu được chính mình?
Tôi hiểu rằng tất cả đều không rõ.

***
Mặt đất này giống như bàn cờ tướng
Bao con tốt trong bàn tay số phận.
Vua hay tôi đều về cõi hư vô
Ta ở mấy ngày rồi về xa vắng.

***
Rượu ghét người say, kết bạn cùng người tỉnh
Uống vừa phải – thuốc bổ, uống triền miên – thuốc đắng.
Ai uống triền miên – mang độc cho thân mình
Uống vừa phải để vinh danh nguồn nước sống.

  

***

Khi ta chết, từ lớn cho đến bé

Biết một điều rằng không biết gì cả.

***

Việc của y học là chăm lo sức khỏe

Tìm nguyên nhân bệnh và điều trị nó.

***

Từ cát bụi đất đến thiên thể trời

Tôi tìm ra bí mật của bao lời

Đã gỡ ra biết bao nhiêu đầu mối

Nhưng cái chết – tôi đành chịu bó tay.

***

Thiên hạ vốn quen giống như chó săn

Ngửi mùi lạ khi tìm thú trong rừng.

Giữ bí mật và ngồi yên một chỗ

Còn bỏ chạy – bạn sẽ thành tù nhân.

***

Nền tảng của tất cả ở hít vào thở ra

Nhưng cuộc đời này vốn rất đa dạng

Nền tảng không khí có là vĩnh viễn

Câu trả lời chỉ có ở đám ma.

***

Yêu thể dục để vui vẻ thường xuyên

Để sống trăm năm, mà có thể hơn.

Bất đắc dĩ mới phải dùng đến thuốc

Chỉ thiên nhiên mới là thuốc tuyệt trần.

***

Bạn qua đời, để lại bao cái xấu

Còn cầu nguyện để xin điều tha thứ

Đừng hy vọng gì, sẽ chẳng có đâu

Ai gieo gió ắt sau này gặt bão.

***
Tâm hồn, ngươi gắn liền với dục vọng và ước mong
Hãy biết sống vội vàng với từng khoảnh khắc
Đừng mua bán tình, đừng đòi hỏi giàu sang, thứ bậc
Ai không quí hạnh phúc thì bất hạnh đang gần.

VỀ MẠCH ĐẬP

Mạch của đàn ông trong suốt cuộc đời
Đập nhanh hơn và mạnh hơn phụ nữ
Mạch nhanh bước chạy trong thời trai trẻ
Và chậm hơn khi tuổi đã xế chiều.

Mạch trong mùa đông có phần tĩnh lặng
Và cân bằng trong buổi sáng mùa xuân.
Mạch của trẻ con có phần nhanh hơn
Và mỏng manh hơn so cùng người lớn.

VỀ ẢNH HƯỞNG CỦA SAO VÀ MẶT TRỜI

Những ngôi sao hiện, lấp lánh trong màn sương
Ánh sáng của sao cảm thấy trên mặt đất.
Đôi khi hiện ra một ngôi sao ác
Thì con người lẫn thành phố tiêu tan.

VỀ ẢNH HƯỞNG CỦA MÀU SẮC ĐẾN THỊ GIÁC

Với con mắt ta không gì tốt hơn
Là nhìn ánh sáng màu xanh và thẫm
Còn sáng rực rỡ màu vàng và trắng
Với con mắt – là có hại vô cùng.

VỀ TÍNH CÁCH

Tính cách đàn ông – khô khan, nóng nảy
Còn phụ nữ - ướt ẩm và lạnh lùng.
Ở những người nhìn thấy ven rõ ràng
Thì bản tính cởi mở và nóng nảy
Còn những người mạch ven không nhìn thấy
Thì tính cách người đó rất lạnh lùng.

Thơ tình dân gian Ba Tư

RUBAIYAT DÂN GIAN BA TƯ

1.
Anh đến đây khi nhìn thấy trăng lên
Bên bờ rào em đợi một mình em
Bát nước đầy em trao anh hãy uống
Hết nước rồi anh hãy uống môi em.

2.
Trên thảo nguyên nghe tiếng sấm ầm ì
Trong vườn không còn tiếng hát hoạ mi.
Tình bắt đầu thật muôn hình muôn vẻ
Nhưng kết thúc thì chỉ có chia ly.

3.
Cô gái ngồi khóc trong một buổi chiều
Trong tim cô vừa sợ lại vừa yêu.
Chiều hôm đó tôi sang nhà an ủi:
Trời xui mình thân thiết, hãy nghe theo!

4.
Vườn hồng vẫn khoe sắc đẹp của mình
Còn em nhìn ra xa, không nhìn anh.
Anh chúc cho em với tình yêu mới
Với người tình và em hãy chúc anh!

5.
Giá mà quay lại thời gian hai mươi năm về trước
Về lại cái thời khi cuộc đời đang khó nhọc.
Chứ bây giờ bố em giàu có còn anh vẫn đang nghèo
Dù anh có hỏi bao nhiêu bố vẫn trả lời : “Không được!”

6.
Em có thể phụ tình, còn anh không thể.
Em có thể lại yêu, còn anh không thể.
Em có thể quên hết thảy mọi điều
Quên mãi mãi, muôn đời, còn anh không thể.

7.
Giá mà ta đã không sống gần nhau
Thì chắc gì ta đã nhận ra nhau.
Thì giờ đây ta đã không đau khổ
Thì giờ đây ta đã chẳng u sầu.

8.
Cuộc đời tôi bất hạnh, tôi biết làm sao?
Tôi một mình, em đâu đấy, tôi biết làm sao?
Tôi không cầu trời để được sống lâu trăm tuổi
Nhưng với cuộc đời ngắn ngủi, tôi biết làm sao?

9.
Anh đã mê dáng người em thanh thanh
Anh đã cuồng điên bởi ánh mắt nhìn.
Em đã bắn mũi tên vào trong ngực
Mũi tên này là số phận của anh.

10.
Mùa xuân đến rồi. Bao giờ em đến?
Thiếu em anh buồn. Bao giờ em đến?
Em hứa rằng khi tuyết bắt đầu rơi
Tuyết tan hết rồi. Bao giờ em đến?

11.
Giấc mơ ngọt ngào trong đêm đến rồi đi
Người đẹp dịu dàng trong mơ đến rồi đi
Và sáng ra người đẹp dịu dàng đến thật
Như trăng giữa trời người đẹp đến rồi đi.

12.
Đi cãi nhau với núi để làm gì?
Đi yêu người giàu có để làm chi?
Tôi đẫ yêu, điều gì tôi nhận được?
Sống làm chi, đau khổ để làm gì?

13.
Đêm dù đen nhưng mắt em đen hơn
Trăng dù sáng nhưng mặt em sáng hơn.
So hết thảy muôn loài trong vũ trụ
Chẳng có gì bằng sắc đẹp người thương.

14.
Chiếc khăn trên đầu em là quà tặng của tôi
Nhưng em chẳng yêu tôi, em yêu người khác rồi.
Thôi em ạ, hai ta đều không có lỗi
Tôi khổ đã đành, em cũng khổ như tôi.

15.
- Anh muốn hôn và muốn cắn đau em
Để về anh em không thể nào quên.
- Đừng lên má, kẻo mẹ em nhìn thấy
Tay em đây, áo che ánh mắt nhìn.

16.
Trăng lên cao, trăng sáng giữa trời xanh
Em ra khỏi nhà nhưng em chẳng đến anh
Em đi đâu, tìm ai? Anh chẳng biết
Nhưng bóng hình em vẫn ngự trị tim anh.

17.
Tình của em như sa mạc mênh mông
Anh lạc ở trong không tìm thấy đường
Tim đã trao nhưng nhận về không thể
Đổi cho anh trái tim của người thương.

18.
Chẳng có sông nào mà không có nước
Tình không đau chẳng thể nào có được.
Đau khổ muôn đời là bạn của tình yêu
Chỉ ai không yêu là người không nước mắt.

19.
Khi hình em xuất hiện trước mắt anh
“Nhắm mắt đi!” Anh tự nói với mình
Mắt đã nhắm nhưng mà không che nổi
Hình bóng em vẫn hiện trước mắt anh.

  

20.
Bím tóc em với anh là gông cùm
Hãy tháo giùm anh bằng những nụ hôn.
Chỉ vì em con tim anh gìn giữ
Thế cho người em có giữ tim không?

21.
Ánh mắt nhìn chẳng giấu nổi anh đâu
Rằng em yêu người khác đã từ lâu.
Em đã thề thủy chung rồi phụ bạc
Câu thề nguyền sao nỡ vội quên mau!

22.
Chàng trai ơi đừng đứng trước nhà em
Biết làm sao để con mắt không nhìn
Rồi bố biết, bố giấu em, bố cấm
Mẹ đánh em, bà nội cũng mắng em.

23.
Đến với anh, em sẽ là người tình
Anh là người mua sắc đẹp của em
Nhưng anh đang nghèo, hãy cho nợ nhé
Anh sẽ không quên lòng tốt của em.

24.
Tạm biệt em, tôi cất bước đường xa
Liệu hai ta còn gặp nữa bao giờ?
Nếu tôi không ra gì, xin lỗi nhé
Còn nếu là người tốt, nhớ tôi nghe!

25.
Liệu có thể chăng ta được trở thành:
Anh – nô lệ của em, em – của anh?
Em cứ nói rằng: “Vâng!”, anh sẽ đợi
Hạn bất kỳ, dù đợi đến trăm năm.

26.
Trong giấc mơ em thấy người yêu em
Khi tỉnh giấc thấy đau nhói trong tim.
Trong giấc mơ em với người hạnh phúc
Tỉnh giấc mơ em chỉ có một mình.

27.
Lòng em đau, nước mắt đã nhạt nhoà
Chẳng yêu ai, sắc đẹp cũng phôi pha.
Chỉ tại anh. Hãy nói vì sao vậy?
Sao thấy em nhưng anh chỉ đi qua?

28.
Em không ngủ, em không biết làm sao!
Con đường dài, em không biết làm sao!
Nhìn con đường, anh còn quay trở lại?
Thiếu anh rồi, em còn biết làm sao!

29.
Biết làm sao, tôi đau đớn vô cùng
Hai người con gái như hai ngọn trúc xinh.
Một người xa, còn một người gần lắm
Cả xa, gần lòng tôi vẫn đều mong.

  

30.
- Em yêu ơi sao trách cứ gì nhau
Thề có trời anh có trộm gì đâu.
- Anh yêu ạ, anh còn hơn kẻ trộm
Lấy tim em, anh có trả lại đâu.

31.
Anh chẳng cần gì, chỉ cần em
Chẳng có gì vui, nếu thiếu em
Anh chẳng cần dù đường hay mật
Mật đắng hơn thuốc, nếu thiếu em.

32.
Tình yêu ơi, nói cho tôi lần cuối
Tôi và em – ai là người có lỗi?
Tôi cứ buồn, cứ trông đợi về em
Xin hãy nói: em buồn về ai vậy?

33.
Đã từ lâu anh lạc giữa bờ mi
Của đôi mắt em quên hẳn lối về…
Tại đôi mắt, con tim không có lỗi
Sao ông trời bắt tội để làm chi?

34.
Ta cùng nhau đi nhớ lại những đêm
Những khi trăng thanh gió mát êm đềm…
Em còn trẻ những đêm trăng còn nữa
Chỉ anh già, anh sẽ chẳng còn em!

35.
Anh đi tìm em nhưng chẳng biết tìm đâu
Có lẽ em như nước, hay giống ngôi sao?
Nếu ngôi sao thì mây nào giấu được
Nếu như nước thì nước chảy về đâu?

36.
Tôi muốn nhắc đi, nhắc lại một điều:
Chẳng có ai yêu mà lại không đau
Tình yêu không khác gì manh áo hẹp
Khó cởi ra nhưng rất dễ mặc vào.

37.
Hoa thủy tiên: “Sắc đẹp ta người nhắc đến đã nhiều!”
Hoa tuy-líp: “Ta duyên dáng, yêu kiều bên suối reo!”
Hoa hồng đỏ: “Các người đều vớ vẩn
Ta là hoa biểu tượng của tình yêu!”

38.
Cỏ ba lá: “Ta cháy trên cỏ xanh!”
Tuy-líp: “Còn ta bên suối, bên ghềnh!”
Hoa hồng đỏ: “Các người đều vớ vẩn
Ta trên tóc, trên ngực của người tình!”

39.
Cô gái ơi, anh chết mê chết mệt
Ánh mắt em như mùa đông, ngực em như tuyết
Đôi môi anh nóng bừng, anh làm tuyết em tan
Mà tuyết tan thì mùa đông cũng hết.

40.
Cành lá xoè, tỏa rộng giữa vườn xanh
Chim hoạ mi say sưa hót về tình
Rồi lặng im, chim bay về sau núi
Chỉ còn nỗi đau ngự giữa lòng anh.

41.
Quê tôi người ta bán lựu, bán cam
Người ta đem tình yêu bán lấy vàng.
Anh và em dù yêu nhau tha thiết
Mẹ cha em bán cho kẻ giàu sang.

42.
Em xinh hơn trúc, em của anh!
Em đẹp hơn hoa, em của anh!
Em chợt hiện rồi biến mất ngay đấy
Chỉ nỗi buồn còn lại, em của anh!

Thơ tình Nezami

***
Biết làm gì? Biết tìm em ở đâu?
Biết kể cho ai về nỗi khổ đau?
Kể từ nay không thấy người yêu dấu
Chỉ biết khóc. Anh còn biết làm sao?

***
Không có người cảm thông, thì tại sao nức nở?
Chỉ còn sống ít ngày, đợi chờ cho uổng phí
Từng hơi thở của mình tôi hướng về em
Và không mong cho ai khổ đau như thế.

***
“Sẽ đến với em, lời của anh cầu nguyện
Anh đang yêu, trời cho anh chịu đựng!”
Em hỏi rằng: “ Anh cầu nguyện điều chi?”
“Được gặp em” – “Tình yêu trời ban tặng”.

***
Em khóc ở đâu, mình chia tay không đúng lúc
Nhưng nơi này hình bóng em anh nhớ được
Anh vẽ gương mặt em trên mặt đất này
Rồi quì xuống anh tuôn dòng nước mắt.

***
Con xin trời thức người yêu con dậy
Cạn chén khổ, người yêu con say đấy.
Rồi tỉnh ra, hoặc là cho con say
Nói với người rằng con khổ vì người ấy.

*** 
Để phụng sự tình yêu, hãy quên đi hồn mình
Quên đi lòng tốt, quên đi ngôi nhà riêng.
Bỏ hy vọng đi tìm sự lãng quên trong hai thế giới
Và sự tĩnh lặng trong đời này cũng hãy lãng quên.

***
Em đi rồi, biết tìm em ở đâu
Nỗi buồn này anh biết tỏ cùng ai?
Anh biết rằng cho đến ngày xuống mộ
Chỉ biết vui trong nước mắt ngậm ngùi.

Những Thế kỷ Vàng Ba Tư:

Saadi

Hafez (Hafiz)

Omar Khayyam

Javad Nurbakhsh 

Khaqani

Rudaki

Thơ Rumi

Jami

Baba Taher

Fużūlī

Ali-Shi Nava’i

Nezami

Thơ tình Ali-Shi Nava’i

***
Khi cuộc đời con người đã về xế bóng
Thì trong công việc ngày càng nhiều vật cản.
Nhưng có hai thứ càng trẻ lại trong hồn:
Là những ước mơ và thói tiện tằn, bủn xỉn.

***
Muốn ân huệ Đấng Sáng Tạo cho mình
Thì hãy làm điều ân sủng cho dân.
Ai cả đời không ban ơn, bố thí
Thì ân huệ của Ngài – giấc mơ suông.

***
Ai người từng hứa hẹn bằng lời nói
Thì hãy thực hiện, hãy làm như vậy.
Vì hứa hẹn cũng giống như nợ nần
Cần trả xong – như lời Ngài từng dạy.

***
Cần thực hiện những lời hứa của mình
Vì nợ nần không trang điểm lương tâm
Vì trả nợ - luật cho người chính đạo
Việc dây dưa luôn là chuyện sai lầm.

***
Nếu bỗng nhiên bạn thấy có việc cần
Bạn hãy hỏi cái người có cảm tình
Dù người ta từ chối, nhưng trước hết
Thấy người ta, bạn tĩnh lặng trong lòng.

***
Càng ít gặp, càng ít nhìn thấy nhau
Thì tình cảm càng mạnh, càng ngọt ngào
Vì nỗi khát khao chuyện trò sẽ nảy
Lòng ước ao được gặp lại cho mau.

***
- Ai nói nhiều sẽ nhân lên sai lầm
Valiyulla (Muhammad) nói vậy  
- Mọi bất hạnh đều từ lời vang lên
Nabiyulla cũng từng nói vậy.

***
Ai phụng sự vua để có cơm ăn
Người này có thể điếc, mù, què chân
Nhưng giữ gìn bí mật như ngôi mộ
Là điều khó nhất ở chốn trần gian.