Thiên hoàng Jitō

Trì Thống thiên hoàng (Jitō-tennō - 持統天皇, 645-702) – là Thiên hoàng đời thứ 41 của Nhật Bản trị vì từ năm 690 đến năm 697.

Bà là công chúa thứ hai của Thiên hoàng Tenji, làm hoàng hậu của Thiên hoàng Temu (em trai của Thiên hoàng Tenji). Sau khi Thiên hoàng Temu băng hà, bà đứng ra điều hành công việc cho đến khi Hoàng tử Kusakabe qua đời, bà chính thức nhậm chức Thiên hoàng.

Ngoài việc trị quốc, Thiên hoàng Jitō còn nổi tiếng là một nữ thi sĩ. Một trong những bài thơ do bà viết đã được nhà thơ, nhà phê bình Fujiwara no Teika (1162-1241) chọn để đưa vào tuyển tập rất phổ biến “Hyakunin Isshu” (百人一首) của Nhật Bản. Đây là dạng tuyển tập “Thơ trăm nhà” (Một trăm bài thơ của một trăm thi sĩ).

Bài thơ của Thiên hoàng Jitō được xếp ở vị trí số 2. Bài thơ này được Nguyễn Viết Thắng dịch ra tiếng Việt trong khuôn khổ bản dịch “Thơ trăm nhà” trọn bộ, dịch từ tiếng Anh và tiếng Nga có tham khảo bản tiếng Nhật, tiếng Trung.

Bài thơ số 2

春過ぎて (Haru sugite)

夏来にけらし (Natsu ki ni kerashi)

白妙の (Shirotae no)

衣干すてふ (Koromo hosu chō)

天の香具山 (Ama no Kaguyama)

Mùa xuân đã đi qua

Và mùa hè lại đến

Bây giờ đang dần khô

Bộ áo choàng lụa trắng

Trên núi Kaguyama. 

Thơ tình Mitsuo Aida

「わけ合えば」

うばい合えば足らぬ 
わけ合えばあまる
うばい合えばあらそい
わけ合えばやすらぎ
うばい合えばにくしみ
わけ合えばよろこび
うばい合えば不満
わけ合えば感謝
うばい合えば戦争
わけ合えば平和
うばい合えば地獄
わけ合えば極楽

NẾU BẠN CHIA SẺ

Nếu chiếm đoạt của nhau – thì không đủ

Nếu chia sẻ với nhau – thì có thừa

Nếu chiếm đoạt của nhau – sẽ tranh cãi

Nếu chia sẻ với nhau – thành bạn bè

Nếu chiếm đoạt – thù hận

Nếu chia sẻ – vui mừng

Nếu chiếm đoạt – bất mãn

Nếu chia sẻ – mang ơn

Nếu chiếm đoạt – chiến tranh,

Nếu chia sẻ – hòa bình

Nếu chiếm đoạt – địa ngục

Nếu chia sẻ – thiên đường.

Thơ tình Izumi Shikibu

Một số bài thơ:

&&&

Em xin anh chớ ngạc nhiên

Hãy nhớ xem, ai người hằng đêm

Vẫn thường đến bên anh như thế

Trong giấc mơ, làm anh suy nghĩ

Anh nhớ không? Người đó là em.

&&&

Năm tháng đi qua, nỗi buồn càng mạnh

Và nỗi buồn này đã trở thành quen

Bởi vì rằng chẳng hề có mùa xuân

Mùa xuân nào mà ta mong muốn

Giã từ với hoa cỏ mùa xuân!

&&&

Lâng lâng một nỗi buồn

Khi đất trời trong buổi hoàng hôn

Đưa mắt nhìn vào làn mây tím

Tôi dứt khoát từ nay sẽ chẳng

Còn ngắm nhìn mây buổi hoàng hôn.

&&&

Lúc nào cũng nhìn thấy anh

Lúc nào cũng tìm ánh mắt nhìn

Ôi, giá như mà anh có thể

Trở thành một chiếc gương và đợi

Mỗi buổi sáng, sự thức dậy của em.

&&&

Và thậm chí nếu có một nỗi buồn

Làm vỡ tan tành trái tim của em

Ra thành trăm ngàn mảnh

Thì dù trong mảnh nhỏ nhất cũng chẳng

Tắt ngọn lửa tình của em đối với anh.

&&&

Một đêm mới nữa lại đến

Những giọt nước mắt với đêm này

Xin hãy để cho cuộc đời tôi

Trở nên đứt đoạn

Trước khi đêm chuyển sang ngày.

&&&

Tôi sẽ từ giã thế giới này

Trong một ngày nào đó sắp tới đây

Nhưng để có điều làm tôi nhớ đến

Thì dù chỉ một lần, xin ban tặng

Cuộc gặp trong giờ ly biệt với tôi.

&&&

Để em nhớ đến anh

Ở cuộc đời bên kia thế giới

Nơi em biết mình sau này sẽ tới

Thì bây giờ em muốn thường xuyên

Được nhìn anh, nhìn anh lần nữa!

&&&

Em vẫn thường so sánh

Mùi hương từ chiếc áo của anh

Với mùi hương mận chín

Và em học được cách cảm nhận

Thời gian hoa mận nở rồi tàn.

&&&

Giống như một nỗi buồn

Chưa bao giờ biết đến

Đêm mùa xuân

Vội vàng đi mà không ban tặng

Dù chỉ là một giấc ngủ dịu êm.

&&&

Mái tóc đen

Rối bời, nhưng em bất cần

Em nằm trong mê sảng

Không có bàn tay ve vuốt chúng

Thiếu anh, em buồn lắm, người tình!

&&&

Tuyết đã tan

Những mầm cây đang hướng trời xanh

Trong lòng em một niềm hy vọng

Run rẩy và kín thầm

Rằng sẽ gặp anh một ngày sắp đến.

&&&

Ngày hôm nay không hẹn

Rằng sẽ gặp gỡ cùng anh

Nhưng đêm thu dịu dàng

Không để cho tôi yên lặng

Đành ngồi bên ngưỡng cửa nhìn trăng.

&&&

Giống như tình

Có lẽ con tim không chịu được

Và có lẽ rằng em sẽ chết.

Anh từng là người xa lạ với em

Còn bây giờ – tất cả là anh.

&&&

Ánh mắt nhìn rất khao khát của em

Vẫn lang thang giữa bầu trời rộng

Bởi có vẻ như người em mong

Người mà suy nghĩ của em hướng đến

Sẽ rơi xuống tự trời xanh.

Thơ tình Misuzu Kaneko

Tôi, con chim non và cây chuông nhỏ

Dù đôi bàn tay giang ra hai phía

Thì tôi cũng không bay được lên trời

Chim bay giỏi, nhưng nếu đuổi theo tôi

Thì  không kịp, cho dù chim cũng chạy.

Và thậm chí toàn thân tôi run rẩy

Cũng không thể nào ngân được như chuông

Cho dù chuông ngân vang, nhưng mà chuông

Không biết nhiều bài ca như tôi biết đấy.

Con chim non, cây chuông nhỏ và tôi

Rất khác nhau, nhưng tất cả tuyệt vời.

わたしと小鳥とすずと

わたしが両手をひろげても、

お空はちっともとべないが、

とべる小鳥はわたしのように、

地面をはやくは走れない。

わたしがからだをゆすっても、

きれいな音はでないけど、

あの鳴るすずはわたしのように

たくさんなうたは知らないよ。

すずと、小鳥と、それからわたし、

みんなちがって、みんないい。

Tiếng vọng

Tôi nói: “Nào cùng chơi!”

- “Nào cùng chơi!”

Tôi nói: “Đồ ngốc!”

- “Đồ ngốc…”

Tôi nói; “Không chơi với mày!”

- “Không chơi với mày!”

Thế rồi sau đó

Thấy buồn bã khôn nguôi

Tôi nói: “Xin lỗi nhé!”

- “Xin lỗi nhé!”

Đấy là tiếng vọng à?

Không, đấy là mỗi người trong số chúng ta.

「遊ぼう」っていうと

「遊ぼう」っていう。

「ばか」っていうと

「ばか」っていう。

「もう遊ばない」っていうと

「遊ばない」っていう。

そうして、あとで

さみしくなって、

「ごめんね」っていうと

「ごめんね」っていう。

こだまでしょうか、

いいえ、誰でも。

Thơ tình Akiko Yosano

Một bài thơ với nhiều cách dịch:

卑怯

その路をずつと行くと
死の海に落ち込むと教へられ、
中途で引返した私、
卑怯な利口者であつた私、
それ以来、私の前には
岐路と
迂路とばかりが続いてゐる。

Sono michi o zutto yuku to
Shi no umi ni ochikomu to oshierare,
Chūto de hikikaeshita watashi,
Hikyō na rikō-mono de atta watashi,
Sore irai, watashi no mae ni wa
Eda-michi to
Mawari-michi to bakari ga tsuzuite iru.

Sự hèn nhát

Người ta nói rằng cái con đường ấy

Chỉ đưa tôi về biển chết mà thôi

Thế là giữa đường tôi quay trở lại

Nhưng kể từ ngày ấy trước mặt tôi

Những con đường quanh co và lắt léo.

Cowardice

They told me that the road I took

would lead me to the Sea of Death;

and from halfway along I turned back.

And ever since, all the paths I have roamed

were entangled, and crooked, and forsaken.

Một số bài thơ khác

***

Chỉ mới là một nửa tình yêu

Chưa có lời đáp lại

Nhưng chẳng lẽ nó không sáng chói

Hơn mặt trời

Chiếu sáng ở trên cao.

***

Con tim yêu

Vô cùng giận dữ

Giống như một con sư tử

Nhưng con chim nhỏ yêu kiều

Vẫn ở bên cạnh nó.

***

Người anh hùng trong mơ kia là ai

Người ở trong những đêm mùa đông dài

Người mà em thường xuyên mơ thấy?

Chỉ có anh là người duy nhất ấy

Là chồng em trong bảy kiếp đầu thai!

***
Giống như từ ngày tháng xa xưa

Em gọi tình yêu là

Tất cả những gì cay đắng nhất

Còn tất cả những niềm vui bây giờ

Em gọi là cái chết.

***

Sau một đêm của tình

Em đứng trước gương

Bây giờ chưa phải lúc

Để họa mi cất tiếng hót

Họa mi, chớ đánh thức người tình.

***

Ừ thì mùa xuân ngắn ngủi

Mà cần gì xuân mãi mãi đâu anh

Hay cuộc sống vĩnh hằng?

Nước ép của thời trẻ tuổi

Em đã vắt và đã tặng riêng anh.

***

Em đâu quan tâm những lời Phật dạy

Những lời tiên tri quá đỗi dữ dằn

Ngay cả lời vu khống hay đồn thổi

Khi bây giờ em chỉ biết tình anh

Khi chỉ có hai người trên thế giới.

***

Ôi cơn gió nhẹ nhàng

Cơn gió trong đêm xuân

Cơn gió thổi từ xa tới

Này gió, ta van xin

Đừng chạm vào tóc con gái.

***

Lần đầu gặp gỡ tình yêu

Lần đầu hiểu được tàn phai

Lần đầu biết chết…

Ai dám nói rằng số kiếp

Của đàn bà không xứng với tôi?!

***

Bàn tay tôi loăng quăng

Viết những dòng thơ nguệch ngoạc

Và tôi cười cùng với anh:

Cho tình yêu “hai mươi ngàn năm”

Quá nhiều? Không, quá ít!..