Thơ tình Georgy Ivanov

TIẾNG CHIM HỌA MI

Tiếng chim họa mi trên rặng trúc đào
Cửa bờ giậu đóng vào nghe buồn bã
Trăng ghé vào sau đám mây. Còn ta
Đang kết thúc con đường trần đau khổ.

Đường đau khổ ta từng thấy trong mơ
Với lưu đày, tình yêu và lầm lỡ.
Nhưng không quên điều với ta đã hứa
Hồi sinh bằng thơ về lại nước Nga.

В ветвях олеандровых трель соловья

В ветвях олеандровых трель соловья.
Калитка захлопнулась с жалобным стуком.
Луна закатилась за тучи. А я
Кончаю земное хожденье по мукам,

Хожденье по мукам, что видел во сне —
С изгнаньем, любовью к тебе и грехами.
Но я не забыл, что обещано мне
Воскреснуть. Вернуться в Россию — стихами.

NHỮNG CƠN LẠNH ĐANG ĐẾN

Những cơn lạnh đang đến
Những chiếc lá lìa cành
Nước sẽ thành băng cứng
Còn em, tình của anh?

Và tuyết trắng, tuyết trắng
Sẽ bao phủ mặt sông
Đời không còn sung sướng...
Còn em, tình của anh?

Nhưng với xuân yêu thương
Tuyết sẽ tan trở lại
Ánh sáng quay trở lại
Còn em, tình của anh?

Настанут холода

Настанут холода,
Осыпятся листы -
И будет льдом - вода.
Любовь моя, а ты?

И белый, белый снег
Покроет гладь ручья
И мир лишится нег...
А ты, любовь моя?

Но с милою весной
Снега растают вновь.
Вернутся свет и зной -
А ты, моя любовь?

MÙA XUÂN

Mùa xuân không thể nói gì cùng ta
Có thể là, mùa xuân không tìm được.
Chỉ quãng đường u ám giữa nhà ga
Những ngọn đèn sáng lên trong phút chốc.

Chỉ ai đó cúi đầu trên sân ga
Chào ai đó giữa trời đêm xanh biếc
Chỉ vương miện sáng lên rất yếu ớt
Phía trên mái đầu bất hạnh của ta.

Мне весна ничего не сказала

Мне весна ничего не сказала -
Не могла. Может быть - не нашлась.
Только в мутном пролете вокзала
Мимолетная люстра зажглась.

Только кто-то кому-то с перрона
Поклонился в ночной синеве,
Только слабо блеснула корона
На несчастной моей голове.

ANH KHÔNG XIN TÌNH

Anh không xin tình, chẳng hát về mùa xuân
Nhưng em hãy nghe anh hát chỉ một mình.

Chẳng lẽ anh đã có thể làm gì, em tự xét
Không điên cuồng khi đưa mắt nhìn tuyết.

Khu vườn giản đơn, một ngày bình thường
Nhưng vì sao khắp nơi tiếng chuông ngân.

Họa mi hót vang và hoa trên tuyết
Em hãy nói vì sao, hay em chẳng biết?

Chẳng lẽ anh đã có thể làm gì, em hãy xem
Không điên cuồng khi nhìn vào mắt em?

Anh không nói “hãy tin” và “hãy nghe” gì hết
Nhưng biết rằng em cũng đang nhìn tuyết.

Tình yêu của anh nhìn qua bờ vai em
Vào thiên đường tuyết, nơi có hai chúng mình.

Не о любви прошу, не о весне пою

Не о любви прошу, не о весне пою,
Но только ты одна послушай песнь мою.

И разве мог бы я, о, посуди сама,
Взглянуть на этот снег и не сойти с ума.

Обыкновенный день, обыкновенный сад,
Но почему кругом колокола звонят,

И соловьи поют, и на снегу цветы.
О, почему, ответь, или не знаешь ты?

И разве мог бы я, о посуди сама,
В твои глаза взглянуть и не сойти с ума?

Не говорю "поверь", не говорю "услышь",
Но знаю: ты сейчас на тот же снег глядишь,

И за плечом твоим глядит любовь моя
На этот снежный рай, в котором ты и я.

KHÔNG CÒN CHÂU ÂU…

Không còn châu Âu, chẳng còn châu Mỹ
Chẳng công viên Tsarskoye Selo, hay Moskva
Một cơn hoảng loạn vì bom nguyên tử
Tất cả thành tro trong màu sáng nhạt nhòa.

Sau đó trải ra trên biển dịu dàng
Làn khói mỏng tha thứ và trong suốt…
Ai đã có thể giúp mà không giúp
Trong sự cô đơn vĩnh cửu vẫn còn.

Не станет ни Европы, ни Америки

Не станет ни Европы, ни Америки,
Ни Царскосельских парков, ни Москвы —
Припадок атомической истерики
Все распылит в сияньи синевы.

Потом над морем ласково протянется
Прозрачный, всепрощающий дымок...
И Тот, кто мог помочь и не помог,
В предвечном одиночестве останется.


HÃY TRÒ CHUYỆN VỚI ANH
Tặng I. O

Hãy trò chuyện với anh về chuyện nhỏ
Trò chuyện với anh về sự vĩnh hằng.
Hãy cứ để trên bàn tay của em
Những bông hoa mùa xuân nằm trên đó.

Em thật vô tư và em buồn bã
Như âm nhạc, em có thể bỏ qua
Như mùa xuân, em vốn thật vô tư
Như mùa xuân, không buồn em không thể.

Поговори со мной о пустяках
     И.О.

Поговори со мной о пустяках,
О вечности поговори со мной.
Пусть, как ребенок, на твоих руках
Лежат цветы, рожденные весной.

Так беззаботна ты и так грустна.
Как музыка, ты можешь все простить.
Ты так же беззаботна, как весна,
И, как весна, не можешь не грустить.

VUI VÌ HẾT SA HOÀNG

Vui, vì hết Sa hoàng
Nước Nga không còn nữa.
Vui, vì không còn Chúa.

Chỉ có bình minh vàng
Những ngôi sao băng giá
Chỉ triệu năm có lẻ.

Vui – vì không có ai
Vui – vì chẳng có gì
Chết và đen như vậy.

Chết chóc hơn không thể
Không có gì đen hơn
Không ai giúp ta cả
Mà giúp cũng không cần.
1930

Хорошо, что нет Царя

Хорошо, что нет Царя.
Хорошо, что нет России.
Хорошо, что Бога нет.

Только желтая заря,
Только звезды ледяные,
Только миллионы лет.

Хорошо - что никого,
Хорошо - что ничего,
Так черно и так мертво,

Что мертвее быть не может
И чернее не бывать,
Что никто нам не поможет
И не надо помогать.

TA NHỚ VỀ EM

Ta nhớ về em, ngôi mộ của ta
Quê hương ta bây giờ xa xôi lắm
Nơi sóng gầm và liễu kia thấp thoáng
Chiếc bóng buồn từ dòng suối tuôn ra.

Hoàng hôn trên rừng. Bầy thú đi qua
Màn sương mù như màn che lan tỏa
Bạn thân yêu, ta không cần gì cả
Ta đến nơi này và nghỉ ở đây.

Hỡi bạn cũ! Ai đang khóc, đang mơ
Còn ta đứng đây bên dòng suối nhỏ
Ta nhìn thấy tình yêu đang cháy đỏ
Và mờ dần như mây buổi chiều xa.

Я вспомнил о тебе, моя могила

Я вспомнил о тебе, моя могила,
Отчизна отдаленная моя,
Где рокот волн, где ива осенила
Глухую тень скалистого ручья.

Закат над рощею. Проходит стадо
Сквозь легкую тумана пелену...
Мой милый друг, мне ничего не надо,
Вот я добрел сюда и отдохну.

Старинный друг! Кто плачет, кто мечтает,
А я стою у этого ручья
И вижу, как горит и отцветает
Закатным облаком любовь моя...


TÔI ĐÃ HỌC ĐƯỢC CHO MÌNH

Tôi đã học được cho mình một chút
Bước đi theo tất cả  – từng bước chân.
Những gì nhỏ nhặt không cần quan tâm
Và luôn tuân thủ theo từng qui tắc.

Người đứng – tôi đứng. Người ngồi – tôi ngồi.
Nhớ số của mình một trăm nghĩa khác.
Và tôi chân thành cám ơn Địa ngục
Vì mái nhà sao ở trên đầu tôi.

Я научился понемногу

Я научился понемногу
Шагать со всеми - рядом, в ногу.
По пустякам не волноваться
И правилам повиноваться.

Встают - встаю. Садятся - сяду.
Стозначный помню номер свой.
Лояльно благодарен Аду
За звездный кров над головой.

KHÔNG NHỚ VỀ EM NỮA

Anh bây giờ không nhớ về em nữa
Nhớ về em thì có để làm gì?
Đấy là những gì mà anh biết rõ
Đấy là những gì có thể nhận ra.

Bên mép rìa trái đất. Một vệt khói
Giăng ra giữa bầu trời, không vội vàng
Một linh hồn như cánh chim giăng sải
Linh hồn lẻ loi và rất cô đơn.

Bên mép rìa trái đất. ngoài rìa xanh
Khoảng trống vĩnh hằng bao la bát ngát
Đấy, những gì chưa biết em và anh
Đấy, những gì mà ta cần nhận biết.

Nếu anh nói rằng anh biết điều này
Thì em vẫn tin, dù anh gian dối
Anh bây giờ không nhớ về em nữa
Không muốn và không thể, thật buồn thay.

Nhưng giờ anh yêu em, như anh vẫn
Mà có thể là còn dịu dàng hơn
Vô vọng hơn và thiếu chân thành hơn
Trong sương khói của ngày, trong khoảng trống.

Я тебя не вспоминаю

Я тебя не вспоминаю,
Для чего мне вспоминать?
Это только то, что знаю,
Только то, что можно знать.

Край земли. Полоска дыма
Тянет в небо, не спеша.
Одинока, нелюдима
Вьется ласточкой душа.

Край земли. За синим краем
Вечности пустая гладь.
То, чего мы не узнаем,
То, чего не нужно знать.

Если я скажу, что знаю,
Ты поверишь. Я солгу.
Я тебя не вспоминаю,
Не хочу и не могу.

Но люблю тебя, как прежде,
Может быть, еще нежней,
Бессердечней, безнадежней
В пустоте, в тумане дней.

Thơ tình Kabir

***

Những gì bạn có thể mang đi từ đây?

Bạn đến đời này bằng bàn tay nắm đấm

Nhưng bạn ra đi khỏi cuộc đời này

Với lòng đôi bàn tay mở rộng.

***

“Tôi” và “Của tôi” – đấy là những điều tai họa:

“Của tôi” – xích dưới chân, “Tôi” – vòng treo trên cổ.

***
Tình yêu không như hoa mọc trên đồng
Không bán mua, tình yêu không có giá
Vua chúa, thường dân đều như nhau cả:
Nhận tình yêu, nếu trao cuộc đời mình.

***
Ai thấy vợ người ta đẹp thì đem
Lòng yêu thương, giống như kẻ ăn đường
Ăn thì ngon nhưng mà không biết được
Thứ đường này có thuốc độc bên trong.

***
Đời là một căn phòng đầy bồ hóng
Hạnh phúc cho ai sống bằng niềm hy vọng
Hết cuộc đời rồi bước ra khỏi phòng
Mà không làm bẩn áo quần của bạn.

***
Hoa nở – để rồi tàn; nhà xây – để rồi đổ sập
Trăng mọc lên – để lặn; người sinh ra – để chết.

***
Ngày tháng trôi, đời trở nên ngắn hơn
Đời – như nước, còn ta – như bong bóng
Ta biến mất giống như sao buổi sáng
Khi bắt đầu xuất hiện ánh bình minh.

***
Từ bên kia chưa ai quay về cả
Để hỏi câu: “Bên đó sống thế nào?”
Mà ngược lại, tất cả chui vào mộ
Câu hỏi này có ai phản hồi đâu.

***
Lòng đam mê, yêu không phải vợ mình
Không có gì tai họa bằng chuyện ấy
Đời là một đại dương. Mà dưới đáy
Những người vợ là những quái vật đại dương.

***
Không thể yêu vừa sự thật, vừa gian dối
Vừa lòng tốt lại vừa tiếng kim tiền
Đừng gắng làm một cái trống đáng thương
Mà người ta đánh cùng lúc hai phía.

***

Giống như con ngươi trong mắt

Thượng Đế trong hồn con người.

Đi tìm Ngài từ bên ngoài

Là việc điên rồ, vô ích.

***

Tôi muốn đốt mình để hướng trời xanh

Khói của tôi bay trên những cánh đồng

Để cho thần Rama nhìn thấy khói

Sẽ đổ mưa và sẽ thắp lửa lên.

***

Khi Kabir “đã đi” thì người ta dễ nhận

Rằng Kabir đã không còn trong cõi người ta

Chỉ có thần Rama gặp Kabir âu yếm

Như với một con bê, con của một con bò.

***

Tâm hồn ta đớn đau nặng nề đến thế

Còn đôi mắt ta từ lâu không ngủ.

Ta chờ lời gọi của người yêu thương

Trong ngôi nhà cha mẹ ta cảm thấy buồn…

Và đây, trước mặt ta bầu trời rộng mở

Ngôi đền cấm lúc này đang mở cửa

Bên cửa ra vào ta gặp người thương

Ta trao cho người cả thể xác, linh hồn.

THƠ VỀ CÁI CHẾT

*Người đời sợ cái chết, còn ta thì vui mừng. Vì rằng chỉ ở trong cái chết ta mới có được hạnh phúc đích thực.

*Mỗi người đều chết, nhưng không ai biết được chết ra sao. Hãy chết sao cho bạn không phải chết lại.

*Không kẻ nói dối nào có thể chịu được sự kiểm tra của đá thử Rama (thần của Ấn giáo). Chỉ người chịu đựng được là người đang sống mà như đã chết.

*Xương cháy như củi, tóc cháy như cỏ. Nhìn thấy thế gian này đang cháy làm cho Kabir trở nên buồn.

*Thầy thuốc chết, con bệnh chết. Chỉ một mình Kabir không ai thương tiếc thì không chết.

*Một người chết, thể xác được chôn – những dấu hiệu rất rõ ràng. Nhưng ngay cả biết được điều này, sinh vật sống cũng không từ bỏ sự vô nghĩa của thế giới mà mắt nó nhìn thấy. 

*Cuộc đời thì ngắn ngủi, thế mà người ta lại biến nó thành một sân khấu lớn để biểu diễn. Cuối cùng, tất cả sẽ đi ra khỏi thế giới này – giàu, nghèo, vua chúa đều vậy cả.

*Rồi sẽ đến một ngày, khi với tất cả đành phải chia tay. Ôi Raja, hoàng hậu, vua! Tại sao bây giờ không đi quan tâm về tương lai?

*Đừng hếch mũi lên khi nhìn vào xác thân đẹp đẽ của mình. Một ít nữa thôi, rồi bạn sẽ phải giã từ với nó như con rắn với làn da cũ.

*Đừng hếch mũi lên khi nhìn ngôi nhà cao đẹp của mình. Một ít nữa thôi rồi bạn sẽ về nằm dưới đất, còn phía trên cỏ sẽ mọc lên.

*Đừng hếch mũi lên, vì rằng cái chết đã vồ lấy mái tóc đen. Không biết được rồi bạn sẽ chết ở đâu – trong nhà mình hay ở nơi xa lạ.

*Bố mẹ tôi – là những người xa lạ, tôi cũng là người xa lạ với hai người. Chúng tôi chỉ tình cờ gặp nhau trên con thuyền trôi trên dòng sông của sự tồn tại.

*Đây – là ngôi nhà xa lạ, nơi kia – mới là ngôi nhà đích thực của ta. Ta đi đến đây ra chợ để bán buôn. Ta bán đi thành quả của việc ta làm rồi ra đi không mà còn quay trở lại.

*Nếu một người sống mà như đã chết, từ bỏ tất cả những ham muốn trần tục để phục vụ Chúa tể của mình thì Hari (Đấng Tối Cao) sẽ bảo vệ đầy tớ của mình khỏi đau khổ.

*Chết khi còn sống, thành một kẻ bị người đời khinh bỉ ngoài nghĩa địa – không ai hiểu được bí mật của ta. Chỉ có Hari dịu dàng gọi ta, như một con bò yêu con bê của mình bé nhỏ.

*Nếu ta đốt ngôi nhà giả thì ta cứu được cho ngôi nhà thật, còn nếu ta giữ gìn ngôi nhà giả thì ta đánh mất ngôi nhà thật. Ta nhìn thấy một điều kỳ diệu – ai chết khi còn sống, người này chiến thắng cái chết.

*Cái chết tốt hơn là cuộc sống ở trong thế giới của sinh tử cho những ai biết làm thế nào để chết. Ai chết trước cái chết của mình, người đó trở thành bất tử trong thời đại Kali Yuga (một phần tư trong vòng thời gian của Ấn giáo).

*Đêm hôm nay hoặc sáng ngày mai nó sẽ bắt ta ở trên đường. Con người là con chim sẻ mà cái chết là con chim ưng thích săn mồi một cách bất thình lình.

*Cái chết đang đứng trên gối giường của bạn. Hãy thức giấc, hỡi người bạn thân yêu! Tại sao chưa có tình yêu đối với Rama (thần của Ấn giáo) mà bạn ngủ yên được vậy?

*Cả thế giới đang ngủ, chỉ có một vị thánh không thể ngủ, bởi vì Ngài nhận ra rằng cái chết đang đứng ở đầu giường, giống như chú rể đứng chờ trước cổng nhà cô dâu vậy.

* Hôm nay ông nói: “Ngày mai tôi sẽ đọc Hari”. Ngày mai nói lại: “Ngày mai”. Vì vậy, việc trì hoãn từ ngày này sang ngày khác là đánh mất thời gian thích hợp.

* Con người giống như một con chim mổ từng hột thóc – ý nghĩ lóe lên trong từng khoảnh khắc. Linh hồn chưa được miễn giải thoát vì lo lắng thì Yama (thần chết) đã đến và đánh trống.

*Cái gì lên – rồi sẽ xuống; cái gì đến – rồi sẽ đi; cái gì xây – rồi sẽ đập bỏ; cái gì sáng tỏ - rồi sẽ lụi tàn.

*Đàn đã đứt dây. Đàn còn biết làm gì nếu như người chơi đàn đã bỏ đi? (Đàn ở đây được hiểu là thể xác còn người chơi đàn là linh hồn).

*Kẻ lữ thứ bước trên đường, khoác một cái bị trên lưng, còn ở phía trước là cái chết đang đợi – tất cả trong đời này là ảo ảnh thế thôi.

*Năm tháng đi qua, sức tàn lực kiệt, ngay cả màu của tóc và da cũng đổi thay. Sự hủy diệt này là không thể phục hồi, dù có ăn năn đến mấy.

*Hãy yêu Hari (Đấng Tối Cao), đừng suy nghĩ gì nhiều. Như con vật bị buộc bên cánh cửa, nó không biết còn sống được bao lâu, ngươi thì cũng không biết được sẽ chết khi nào.

*Thể xác là phù vân còn linh hồn thì cũng không bền vững, thế mà con người cứ khư khư với cái của mình không nhớ tên Rama. Nhưng con người càng sống vô tư thì cái chết cười càng lớn.

Thơ tình Nelly Sachs

CÁC DÂN TỘC TRÊN ĐỜI

Các dân tộc trên đời
hãy bằng sức mạnh những vì sao xa xôi
quấn vào như búp sợi
hãy đan, rồi tháo, rồi đan lại
cho trộn lẫn những lời
như cái tổ ong
châm chích cho thoả lòng
và để cho ong cắn lại.

Các dân tộc trên đời
chớ hủy hoại những lời hoàn vũ
chớ chia cắt bằng dao lòng thù hận khắp nơi
tiếng động sinh ra cùng hơi thở!

Các dân tộc trên đời
có ai không hiểu ngầm cái chết
khi nói “cuộc đời”
có ai không hiểu rằng máu thịt
khi nói “vành nôi”!

Các dân tộc trên đời
những lời nói nơi ngọn nguồn bỏ lại
bởi chúng sẽ quay về với
những chân trời
bằng mặt trái của mình
sự sơ suất che đêm lại
để những vì sao sẽ hồi sinh.


NHỮNG NGƯỜI GIÀ

Ở đây
Trong kho chứa của những ngôi sao này
Trời đêm che lên từng mảng
Họ đứng và đợi Chúa Trời.
Những móc sắt han gỉ cùm miệng họ
Lưỡi lặng câm. Chỉ những đôi mắt nói lời
Trong những đôi mắt – là những cái giếng xác chết chất đầy
Ô, những người già mang những đứa trẻ bị thiêu trong mắt
Như tài sản duy nhất của họ trên đời…

Những người già đứng đấy
Đêm cắt vào giấc ngủ
Vào bầu trời đêm họ dõi mắt nhìn
Họ đợi Chúa Trời với vì sao cháy lên.

Những bàn tay giơ vào trời xanh
Những đôi môi cháy sém
Những đôi môi câm nín
Trong tiếng kêu lạc lối những hành tinh.

Chỉ những đôi mắt không ngủ bao giờ
Bầy quạ đen trên đám mồi bay liệng
Chìm trong nước mắt và luôn tái hiện
Quạ canh chừng những đứa trẻ cháy thành tro.

Ô, những người già mang những nấm mồ:
Kí ức đắng cay của những ngày khiếp đảm!
Họ vẫn đợi, kiên gan, dù Chúa Trời im lặng
Không vội vàng từ xứ sở những vì sao…

*Năm 1966 Nell Sach được trao giải Nobel Văn học cùng với Agnon. Trong lời đáp ở buổi tiệc chiêu đãi Nelly Sachs nói rằng: “Agnon đại diện cho nhà nước Israel còn tôi đại diện cho thảm kịch của dân tộc Do Thái”.
Ngày 10-5-1933 ở Berlin, Đức quốc xã đem đốt hàng loạt sách “độc hại” do những tác giả người Do Thái viết ra. Trong số này có sách của H. Heine, S. Freud. S. Zweig, A. Einstein… Nhưng từ giữa thế kỉ 19 nhà thơ vĩ đại Heinrich Heine đã viết những lời tiên tri: “Nơi mà người ta đem đốt sách, rồi họ sẽ đốt người!”

Trong suốt những năm chiến tranh thế giới thứ hai Đức quốc xã thi hành chính sách giết hết người Do Thái. Bất kể đàn ông, phụ nữ, người già, trẻ con… Sáu triệu người Do Thái bị giết ở Đức và các nước châu Âu bị Đức chiếm đóng. Đây là một trang bi thảm nhất trong toàn bộ lịch sử dân tộc Do Thái.

Trong những năm kinh hoàng này Nelly Sachs cùng với mẹ đã kịp rời nước Đức trên chuyến tàu cuối cùng sang Thụy Điển. Đến Thụy Điển những năm đầu bà làm đầu bếp, sau đó là dịch thuật và tiếp tục sáng tác. Bà viết trong hồi kí của mình: “Tôi viết để mà tồn tại. Tôi cháy lên trong lửa với những ai ở đấy… Nhưng tôi phải sống để cho những người khác biết về tất cả…” Khi nghe tin về cái chết của người yêu, những người bà con, bạn bè thì phong cách thơ của bà thay đổi hẳn. Những lò thiêu, nhà hỏa táng và những nỗi cực hình luôn có mặt trong thơ bà…

Thơ của Nelly Sachs độc đáo ở hình thức lạ. Dường như toàn bộ thơ bà tạo thành một khúc tưởng niệm. Dưới những vẻ khác nhau chúng hợp thành một bài thơ lớn. “Những khúc Khải huyền tôn giáo này – nhà thơ, nhà phê bình Anh, Stephen Spender (1909-1995) viết – là sự thể hiện tính cách Do Thái, vô cùng mạnh mẽ, cuộc đời sánh ngang với cái chết và ngược lại…” Thơ của Nelly Sachs, có lẽ, là câu trả lời cho câu nói nổi tiếng của nhà triết học, nhà phê bình Đức, Theodor Adorno (1903-1969): “Sau Oswiecim(1) không nên làm thơ nữa”. Nghĩa là thơ ca, bằng cách nào đấy, phải viết khác đi… Quả vậy, thơ của Nelly Sachs không dễ đọc (dịch sang tiếng Việt lại càng khó khăn hơn). Đấy là sự khó nhọc của tâm hồn nhưng nếu xuyên qua được bức tường thì sẽ hiểu hơn về con người nói chung, hiểu về bản thân mình nhiều hơn, hiểu hơn về sự tồn tại cao cấp và đầy bi kịch của con người.

“Những người già” là một bài thơ không có vần bắt đầu bằng tiếng kêu “ở đây”. Những người già đứng ở đây. Họ không làm gì cả, họ chỉ đứng và đợi Chúa Trời. Chúa Trời ở đây không giống với Chúa Trời trong Kinh Thánh – là vị cứu tinh đối với con người trong những tình huống tuyệt vọng, còn ở đây, những người ở “trong kho chứa của vì sao” thì Ngài không thể cứu được họ. Những người già cũng không giống với Job đã gọi Chúa Trời, kêu với Ngài về những đau khổ của mình. Những người già chỉ biết đứng chờ trong tuyệt vọng. Họ đã mất không chỉ hy vọng mà cả lời nói “những cùm sắt han gỉ cùm miệng họ”. Những cùm sắt này hiểu theo truyền thống tôn giáo cho ta liên tưởng với cái mũ gai người ta đã đội lên đầu Chúa Jêsus trước khi đem Chúa đi đóng đinh (Tân Ước_Ma-thi-ơ 27:28). “Lưỡi lặng câm. Chỉ những đôi mắt nói lời…” Chỉ đôi mắt – cửa sổ tâm hồn – có thể biểu hiện được nỗi đau, nỗi tuyệt vọng tràn ngập trong lòng họ. Nelly Sachs mô tả: “những đôi mắt – là những cái giếng xác chết chất đầy”. Giếng là nơi con người lấy nước, giếng cần cho sự sống của con người. Nhưng giếng xác chết chất đầy thì không thể còn sử dụng được nữa. Giếng cũng bị tước mất chức năng của mình là cung cấp nước cho người…

Những người già được nói đến trong bài thơ này không hẳn là những người già cả mà chỉ đơn giản họ là những người sống sót qua những năm tháng khủng khiếp kia và bây giờ họ trở thành những người già. Họ bị mất tất cả: tài sản, gia đình, cả tiếng nói và cả niềm hy vọng. Họ đã chịu đựng quá nhiều đau khổ nên đã không còn cảm nhận được nỗi đau, nước mắt đã không còn trong những đôi mắt của họ. Chỉ còn lại một thứ duy nhất trong đó – “những đứa trẻ bị đốt thành tro”. ở đây qui luật tự nhiên bị phá vỡ – những đứa trẻ đáng lẽ phải sống tiếp sau bố mẹ mình nhưng vì chúng bị thiêu trong lò gas nên chỉ còn lại những người già… Bài thơ kết thúc bằng hình ảnh Đức Chúa Trời, mặc dù Chúa đã không can thiệp, không giúp được gì cho họ nhưng họ vẫn đợi, vẫn kiên gan và vẫn tin rằng Ngài đang ở đâu đó. Hình tượng Chúa ở đây nói lên nhiều điều. Một mặt, cho thấy tình trạng tuyệt vọng đến tận cùng. Người ta đợi mà không còn mong một điều gì - đây là tình trạng mong manh giữa sự sống và cái chết. Mặt khác, sự tuyệt vọng được gắn liền với hình tượng Chúa – là Đấng Tối Cao mà con người vẫn đặt vào tất cả hy vọng (không quan trọng là sự tồn tại hay sự có mặt của Ngài). Và trái ngược với những điều được nói đến trong bài thơ, thức dậy ở người đọc một tình cảm, một ý nghĩ rằng, dù sao vẫn tồn tại Đức Chúa Trời, chỉ đơn giản là lúc đó Ngài không có mặt. Tồn tại – bởi vì người ta vẫn gọi tên Ngài, còn không có mặt – là bởi vì người ta vẫn đợi.
_____________
(1)Oswiecim (tiếng Ba Lan); Auschwitz (tiếng Đức) – thành phố ở miền nam Ba Lan. Trong những năm 1940-1945 là trại giam của phát xít Đức. Hơn 4 triệu người bị giết chết trong trại giam này.

  

ANH Ở NƠI ĐÊM Ở

Anh ở

nơi đêm ở

cùng với những người học quên cõi trần gian

từ xa xăm

ngón tay của anh điểm tô trận đấu

bằng tiếng nhạc của bản đồ một biển xa xăm

những nốt nhạc trong đôi tai của anh

những cây cầu là cơ sở

từ Đây đến Đó

và một nhiệm vụ giản đơn

mà câu trả lời

chỉ những người đang hấp hối biết.

KHOẢNG LẶNG NGỪNG

Vào giờ khắc

Khi thời gian trở nên trong suốt

Và mặt trời khuất sau chân trời

Trên ngôi mộ chung hoa lá phủ đầy

Thì cuộc sống ở bên kia thế giới

Sẽ báo tin về người.

Sự ánh lên của những cành lá cọ

Là chân lý của sự cô độc hoang vu.

Cuộc đời trước

Trong lời cầu nguyện ánh lên

Và ngủ yên trên mạch nguồn cẩm thạch

Từ đôi tai của vỏ ốc

Tiếng nhạc vang lên.

Ô đại dương mênh mông trong đôi tai nhỏ nhắn

Ôi vũ điệu của tình

Bìa của cuốn sách thời gian mỏng mảnh.

Đấy từng là cuộc sống

Giấc ngủ dửng dưng trong không gian ma thuật màu đen

Cái gai nhọn bị lãng quên

Và hoa hồng nhuốm máu

Thấm vào ký ức đã từng.

Tia chớp hình răng cưa

Chiếu vào vũ hội hóa trang của bão

Bờ xương voi

Chìm vào bóng tối.

KHI NGÀY LẶNG NGỪNG

Khi ngày lặng ngừng

vào buổi hoàng hôn

khi giờ không hình thức đến

những giọng cô đơn hòa quyện vào nhau

khi động vật không trở nên thú dữ

hoặc những con mồi

chỉ những bông hoa là vẫn có mùi

khi tất cả trở thành vô danh tiếng

như đã từng trong buổi Đầu Tiên

anh đi dưới hầm mộ của thời gian

mà người mở cửa là người đứng ở Cuối Cùng

ở đó những con tim đang lớn

trong bản chất tối đêm

và anh đi xuống

cái chết đã ở lại sau lưng

nó chỉ là một điểm thoáng qua trên con đường

và anh đừng nhìn về phía cửa

mà đôi mắt hãy mở

để thấy một ngôi sao mới

ngôi sao bỏ lại ánh sáng của mình.

Xem thêm:

http://cacnhathonobel.blogspot.com/

Thơ tình Anacreon

  

Một số bài thơ dịch được sang TV

***

Tôi yêu mà có vẻ như không yêu

Khi ngẩn ngơ, khi hiểu biết mọi điều.

***

Kleobula, Kleobula, tôi yêu em

Bên Kleobula tôi nằm xuống cuồng điên

Bên Kleobula tôi cho đôi mắt uống.

***

Đừng ngạo mạn cười tôi

Rằng mái tóc đã bạc

Em say đắm tuyệt vời

Mắt ngó nhìn người khác.

***

Chén của tôi sao lại cạn thế này

Cô bán hàng hãy rót rượu vào đây

Chỉ màu rượu đỏ bừng như đôi má

Mang cho đời vẻ say đắm ngất ngây.

Tôi không phải người Skythae, không yêu

Kẻ khác say sưa, quậy phá đủ điều

Không, bên chén rượu đầy tôi sẽ hát

Rằng cuộc đời thật đáng sống, đáng yêu.

***

Tóc hơi thưa rồi tóc bạc

Trên mái đầu của tôi đây

Ngọn lửa đã tàn trong đôi mắt

Và những chiếc răng đã lung lay.

Đời đã ngọt ngào hoặc đã đắng cay

Chẳng qua chỉ ít ngày còn lại

Thời gian tôi Ngài đang tính từng ngày

Tôi sẽ về với người ta đang đợi.

Không còn sự hồi sinh từ chốn ấy

Nơi chìm trong quên lãng muôn đời

Cửa mở ra cho tất cả mọi người

Nhưng đã vào không còn quay trở lại.

***
Đất vẫn uống đấy thôi
Còn cây uống đất đai
Biển thì uống mưa xuống
Mặt trời uống từ biển
Trăng uống từ mặt trời
Sao tranh luận với tôi
Nếu như tôi muốn uống
Hở bè bạn của tôi?