Một số bài từ bản tiếng Đức của Georg Friedrich Daumer
NẾU NHƯ MÙA THU MANG CƠN GIÓ ĐỘC
Nếu như mùa thu mang cơn gió độc
Lạnh lẽo giá băng – em chớ có buồn
Và trên thế gian rồi đây tiếp tục
Có những cơn giông – em chớ có buồn.
Nếu như mắt em nhìn bao lá chết
Rơi rụng khắp nơi để ánh mắt buồn
Em hãy nhớ rằng chính từ cái chết
Hồng lại nở hoa – em chớ có buồn.
Nếu con đường của em trên sa mạc
Dẫn đến Kaba còn lắm gian truân
Thì với tất cả những gì gai góc
Em chớ bận tâm, em chớ có buồn.
Và nếu như Yusuf cô đơn
Và khóc lên vì xa rời xứ sở
Thì em hãy nhớ rồi đây dòng lệ
Lấp lánh như sao – em chớ có buồn.
Tất cả đổi thay ở chốn trần gian
Cả số phận của em thì cũng thế
Chỉ có điều đừng sợ gì phận số
Dù lắm bão giông – em chớ có buồn.
Ob feindselige Winde
Ob feindselige Winde
Schreckhaft tosen, o gräme dich nicht!
Denn hold werden im Lenze
Lüftlein kosen, o gräme dich nicht!
Ob erstorbne Gebüsche
Rings dein Auge beleidigen,
Aus dem Tode lebendig
Blüh’n einst Rosen, o gräme dich nicht!
Ob durch stachlige Wüste
Hin zur Kaba die Reise geht,
Laß dich Dornen und Disteln
Nicht erbosen, o gräme dich nicht!
Ob glückseliger Heimath
Jussuf grausam entrissen weint,
Hoch in Glorie prangt einst,
Der verstoßen, o gräme dich nicht!
Alles kreiset und wechselt,
Auch dein Leiden, es wandelt sich;
Nicht erliege den herben
Schicksalslosen, o gräme dich nicht!
VỀ NHỮNG NGHĨ SUY CỦA CHÀNG HAFIZ
Về những nghĩ suy của chàng Hafiz
Chỉ có chàng và Thượng Đế anh minh
Biết được mà thôi, con tim lỗi lầm
Và yếu đuối cho Ngài chàng ủy thác.
Và dù chỉ sự bao dung duy nhất
Hoặc cả phước lành chàng chỉ lặng im
Chẳng người trần gian hay những thiên thần
Dù một lời Ngài cũng không cho biết.
Wonach Hafis verlanget
Wonach Hafis verlanget
Nur er allein und Gott im Himmel weiß es;
Denn ihm allein vertraut er
Sein schwaches Herz, sein sündiges, sein heißes.
Und nicht allein verzeihet
Der Gütige, nein, schonet auch und schweiget;
Nicht Menschen und nicht Engeln
Sagt er davon ein Wörtchen nur, ein leises.
MỘT LỜI TỪ TRỜI XANH
Một lời từ trời xanh
Và tôi liền nhận biết:
“Để làm gì, Hafiz
Viết bài hát của mình?
Ngay từ thuở hồng hoang
Trên hoa hồng, hoa huệ
Vẻ thần tiên như thế
Đã có ở thiên đường”.
Es kam ein Hauch von oben
Es kam ein Hauch von oben,
Der mir in’s Ohr die Worte blies:
»Nicht wähn’ aus eignem Innern
Entströme dein Gesang, Hafis!
Vom Urbeginn der Zeiten
Auf Rosen und auf Lilien
Steh’n seine Zauberformeln
Geschrieben hoch im Paradies.«
ĐÃ CÓ HÀNG NGHÌN NĂM
Đã có hàng nghìn năm
Tôi biết làm sao khác?
Tôi vốn yêu rượu vang
Tôi biết làm sao khác?
Chim yêu rừng, sư tử yêu sa mạc
Hafiz thì yêu quán rượu mà thôi
Đấy là sự khôn ngoan của ông trời
Ngài đã ban, tôi biết làm sao khác?
Wenn Alles, Alles ewig vorbedacht
Wenn Alles, Alles ewig vorbedacht,
Was soll ich machen?
Bestimmte mich zum Trunk die ew’ge Macht,
Was soll ich machen?
Der Vogel liebt die Flur, den Wald der Leu,
Hafis die Schenke;
So wollte Gott, der Alles wohlgemacht;
Was soll ich machen?
NHÀ THẦN HỌC XIN HÃY ĐỪNG NGHIÊM KHẮC
Nhà thần học, xin hãy đừng nghiêm khắc!
Nhà đạo đức, đừng kết tội gì ai!
Tất cả chúng tôi đi tìm hạnh phúc
Cho chính mình, điều này có gì sai.
Chúng tôi như con cháu Y-sơ-ra-ên
Chạy mệt lử giữa đồng hoang sa mạc
Chúng tôi chỉ xin Chúa trời giải khát
Và điều này thì tội lỗi gì chăng.
Chúng tôi cần chi đồng cỏ thiên đường
Hay thiên thần Gabriel cũng thế?
Chúng tôi chỉ tìm lối vào quán rượu
Thì điều này có tội lỗi gì chăng.
Với chúng tôi, chủ quán là bạn thân
Và chúng tôi nhận thức ra mọi thứ
Chúng tôi ghét những gì là dối trá
Thì điều này có tội lỗi gì chăng.
Chúng tôi không rót máu của người trần
Không thích những gì gọi là hiếu chiến
Chúng tôi rót máu của nho đỏ sậm
Thì điều này có tội lỗi gì chăng.
Chúng tôi mở ra kho báu tinh thần
Cho những gì là thanh cao dịu ngọt
Chúng tôi mở ra biết bao châu ngọc
Thì điều này có tội lỗi gì chăng.
Chúng tôi dùng thơ ca ngợi người thương
Đấy là thiên chức của người thi sĩ
Với chúng tôi thơ ca là vũ khí
Thì điều này có tội lỗi gì chăng.
Ngươi như lạc đà, như con lừa non
Đem chồng chất trên vai mình gánh nặng
Còn chúng tôi đem quăng từ vai xuống
Thì điều này có tội lỗi gì chăng.
Nicht düstre, Theosoph, so tief!
Nicht düstre, Theosoph, so tief!
Nicht blicke, Moralist, so scheel!
Wir möchten gerne selig sein,
Und dieses ist ja wohl kein Fehl.
Hinschmachtend in der Wüste Sand
Gleichwie die Kinder Israel,
Schrei’n wir zu Gott um Labungen,
Und dieses ist ja wohl kein Fehl.
Was kümmert uns der Tuba-Baum,
Und was der Engel Gabriel?
Wir suchen einer Schenke Thür’,
Und dieses ist ja wohl kein Fehl.
Wir lieben unsern alten Wirth
Und haben deß auch keinen Hehl;
Wir fliehen alle Heuchelei,
Und dieses ist ja wohl kein Fehl.
Nicht Menschenblut vergießen wir
Auf wilden Hasses Wuthbefehl;
Der Rebe Blut genießen wir,
Und dieses ist ja wohl kein Fehl.
Wir öffnen unsern Busenschrein
Der Liebe köstliches Juwel
Mit vollen Händen auszustreu’n,
Und dieses ist ja wohl kein Fehl.
Wir preisen unser süßes Herz
Vierzeilig oder im Gasel;
Dem Holden ist der Dichter hold,
Und dieses ist ja wohl kein Fehl.
Du trage keuchend jede Last,
Dem Esel gleich und dem Kameel!
Wir schütteln unsre Bürden ab,
Und dieses ist ja wohl kein Fehl.
ÔI, GIÁ NHƯ ANH LÀ HỒ NƯỚC TRONG ĐÊM
Ôi, giá như anh là hồ nước trong đêm
Còn em là trăng soi mình trên đó!
Ôi, giá anh là dòng nước trên đồng cỏ
Còn em là một cô gái thanh xuân!
Ôi, giá như anh là một bụi hoa hồng
Còn em là một bông hồng đang nở!
Ôi, giá như anh được làm bông lúa
Còn em là chim mổ lúa để ăn!
O wär' ich ein See, so spiegelhell
O wär' ich ein See, so spiegelhell,
Und du die Sonne, die ihm blickte!
O wär' ich ein klarer Wiesenquell,
Und du die Blume, die ihm nickte!
O wär' ich ein grüner Rosendorn
Und du die Rose, die ihn schmückte!
O wär' ich ein süßes, süßes Korn,
Und du der Vogel, der es pickte!
NẾU BỖNG NHIÊN CHẲNG HỀ CÓ NGUYÊN NHÂN
Nếu bỗng nhiên chẳng hề có nguyên nhân
Mà anh buồn và anh khóc một mình.
Nếu bỗng nhiên cả tĩnh mạch và xương
Và thịt da đều trở nên đau đớn.
Thì xin em đừng cho anh thuốc đắng
Bởi vì anh không thể nào chịu đựng.
Mà hãy cho anh xin chén rượu ngon
Cùng đàn sáo và cùng với cây đàn.
Còn nếu như điều này không giúp được
Thì cho anh đôi môi như hồng ngọc.
Còn nếu như không giúp được gì anh
Thì em hãy nói: hắn đã lìa trần.
Sollte mich in plötzlichem Ruin
Sollte mich in plötzlichem Ruin
Feuerblick und heitre Laune flieh’n,
Sollte sich durch Ader und Gebein
Bange Qual und dumpfe Schwere zieh’n –
Nicht, o nicht mit herben Arzenei’n,
Denn ich hasse diese Medicin,
Komm zu mir mit einem Becher Wein,
Komm mit Laute, Flöte, Tamburin!
Wirket das zu wenig auf mich ein,
Komm mit einem süßen Mundrubin!
Wird umsonst auch diese Mühe sein –
Dann Ade! dann sprich: Begrabet ihn!
ANH TỰA HỒ NHƯ NGỌN NẾN
Anh tựa hồ như ngọn nến
Thấp thoáng trong bóng đêm
Còn em đang tỏa sáng
Trong ánh sáng bình minh.
Chỉ em tỏa sáng và cháy lên
Dù em vẫn rót nguồn ánh sáng
Của mình vào ngọn nến
Nhưng anh vẫn van em
Cứ chỉ mình em tỏa sáng
Để anh lịm dần trong ánh hào quang!
Ich bin ein armes Lämpchen nur
Ich bin ein armes Lämpchen nur,
Ein dämmerndes in dunkler Nacht;
Du bist die lichte Morgenpracht
Aufstrahlend im Azur.
Du strahle nur, du prange nur!
Wiewohl vor deinem Angesicht
Des armen Lämpchens Auge bricht,
Ich bebe nicht, ich bange nicht;
Du leuchte nur,
Und ich vergehe gern in deinem Licht.
TRỜI CHO ANH VÀ EM
Trời cho anh và em
Vì tinh tú của tình
Giữa bầu trời sáng tỏ
Em là vầng trăng tròn
Vẻ đẹp đầy quyến rũ
Em là chùm thất nữ
Trong mắt ướt của anh.
Wir zieren, ich und du
Wir zieren, ich und du,
Den Himmel, den gestirnten,
Der Liebe wunderbar:
Du als der Mond, der volle,
Stolzfreudige der Anmuth,
Als thränende Plejaden
Mein feuchtes Augenpaar.
THẬT NGỌT NGÀO
Thật ngọt ngào hít thở
Mùi hương mái tóc xoăn!
Nhưng ngọt ngào hơn nữa
Thở mùi hương trái tim.
Ach, wie süß, wie süß sie duftet
Ach, wie süß, wie süß sie duftet,
Deiner Locke krause Zier!
Doch sie duftete noch süßer,
Duftete dein Herz mit ihr.
HUỆ CÓ MƯỜI NGÔN NGỮ
Huệ có mười ngôn ngữ
Khát khao tiếng họa mi
Từ im lặng đê mê
Dòng hương thơm tuôn chảy.
Lilie hat der Zungen Zehne
Lilie hat der Zungen Zehne;
Doch es schlägt die Nachtigall,
Und da schweigt sie vor Entzücken
Und zum Dufte wird ihr Schall.
BẠN CẦM CUỐN SÁCH KHÔN
Bạn cầm cuốn sách khôn
Hafiz cầm lấy chén
Bạn đi tìm hoàn thiện
Hafiz làm hỏng mình.
Chịu đựng như cừu non
Bạn sống trong nghèo khổ
Hafiz như sư tử
Tự do giữa rừng hoang.
Bạn kiêu hãnh kín thầm
Làm biết bao việc tốt.
Hafiz chỉ tích cóp
Nhiều lầm lỗi cho mình.
Bạn thích sống cuộc đời
Với bao nhiêu kiến thức
Còn Hafiz dại dột
Thích lêu lổng ăn chơi.
Bạn mang kiếm giết người
Trừng phạt loài dị giáo –
Còn Hafiz, châu báu
Chỉ tìm ở thơ thôi.
Bạn hướng về trời cao
Nhìn khói sương mù mịt –
Hướng dòng sông tươi mát
Hafiz tìm thung sâu.
Gói gọn trong một câu:
Bạn là người bất hạnh
Mang cho đời cay đắng
Còn Hafiz – ngọt ngào.
Still zu deinem Buche greifst du
Still zu deinem Buche greifst du,
Zum Pokale greift Hafis;
Zur Vollendungskrone reifst du,
Zum Verderben reift Hafis.
In gewohnter Schranke bleibst du,
Ein geduldig frommes Schaf;
Als ein Leu aus seinem Gitter
In die Wilde schweift Hafis.
Eitel gute Werke häufst du,
Strahlender Verdienste Berg;
Fürchterlich zu aller Stunde
Seine Sünden häuft Hafis.
Viele fromme Herzen stärkst du
Durch gelehrten Unterricht;
Mächtiglich in aller Thorheit
Alle Thoren steift Hafis.
Mörderische Klingen schleifst du,
Ziehend in den Ketzerkrieg;
Seine Versediamanten,
Seine schönen, schleift Hafis.
Hoch hinauf zum Himmel steigst du
Als ein qualmend Rauchgewölk;
Eine frische Felsenquelle,
Tief zu Thale läuft Hafis.
Fass’ ich es in eine Stanze;
Ewig, o du armer Mann,
Träufst du nur von Bitterkeiten,
Und von Süße träuft Hafis.
Ở TRONG BỘ NÃO CỦA TÔI KHỐN KHỔ
Ở trong bộ não của tôi khốn khổ
Bạn chớ tìm lời khuyên nhủ thông minh!
Vì ở đó chỉ có tiếng lư cầm
Và tiếng sáo vang lên đầy vui vẻ.
Nicht in meinem armen Hirne
Nicht in meinem armen Hirne
Suche Rath und gute Lehren!
Denn du wirst darin nur Lauten,
Flöten nur ertönen hören.
Một số bài từ bản tiếng Anh của Shahriar Shahriari và Daniel Ladinsky.
***
Anh nhớ nụ hôn, vòng tay của em
Và anh mong lại cạn chén rượu nồng.
Chuyện hết rồi, không còn chi để nói
Em hãy quay về, anh muốn có em.
=
I long for your hug and kiss,
I want the wine that will bliss.
Let me cut the story short,
Please return, cause you I miss.
=
در آرزوی بوس و کـنارت مردم
وز حـسرت لـعـل آبدارت مردم
قـصـه نـکـنـم دراز کوتاه کـنـم
بازآ بازآ کز انـتـظارت مردم
***
Em vẫn mong mặc cả cùng số kiếp
Lãng phí thời gian làm gì cho vô ích.
Em nói: không còn màu khác, chỉ màu đen
Còn anh: tóc anh đã từng đen – giờ bạc.
=
With fate you still hope to trade;
Passage of time should make you afraid.
You said no color comes after black,
I said my black hair to white degrade.
=
از چرخ به هر گونه هـمیدار امید
وز گردش روزگار میلرز چو بید
گفتی که پس از سیاه رنگی نبود
پس موی سیاه من چرا گشت سفید
***
Đừng để tôi yêu gương mặt không lý trí
Đừng để tôi ôm người say mặt đỏ
Ôi Sufi, anh đã biết con đường này
Người say và người yêu – không hề xấu hổ.
=
Don’t make me fall in love with that face
Don’t let the drunk the wine seller embrace.
Sufi, you know the pace of this path,
The lovers and drunks don’t disgrace.
=
عـشـق رخ یار بر مـن زار مـگیر
بر خـسـتـه دلان رند خـمار مـگیر
صوفی چو تو رسـم رهروان میدانی
بر مردم رند نـکـتـه بـسیار مـگیر
Tôi từng mất mát
Tôi từng mất mát và từng có được
Giờ có tình yêu, còn mong gì tiếp?
I had enough of loss
I had enough of loss, enough of gain,
I have my Love, what more can I obtain?
Chủ đề của tối ngày hôm nay là Tình
Chủ đề của tối ngày hôm nay là Tình
Và chủ đề tối ngày mai cũng thế
Đấy là một vấn đề thực tế
Tôi biết không còn gì hay hơn
Để thảo luận và để làm
Cho đến một ngày, khi tất cả
Về yên nghỉ nơi suối vàng!
The Subject Tonight is Love
The subject tonight is Love
And for tomorrow night as well,
As a matter of fact
I know of no better topic
For us to discuss
Until we all
Die!
Gãi lưng
Em có thể nghĩ rằng Hafiz
Là một con chó thần
Suốt đêm không hề dứt
Gãi lưng trên mặt trăng
Ý nghĩ của em tôi không làm tôi bực
Hoặc những gì em đã từng làm
Chỉ cần em mở ra quyển sách
Mỗi khi em cảm thấy buồn
Vì rằng nụ cười của em
Mang cho anh niềm vui không dứt.
Scratching My Back
You
Can think of Hafiz as a divine
Old dog
Who just keeps scratching his back
On the Moon.
O, I don’t care about your thoughts
Or what you have ever done,
Just open up this book whenever you are
Sad
For I love the way you
Smile!
LỜI HAY Ý ĐẸP CỦA HAFIZ
*Tất cả mọi tòa nhà rồi sẽ sụp đổ một khi nào đó và hoa cỏ của sự quên lãng sẽ trùm lên, chỉ có mỗi ngôi nhà của tình yêu sẽ còn mãi mãi.
*Trên con đường tìm kiếm của mình đừng sợ gì tai họa – theo thời gian chúng sẽ được thay thế bằng những niềm vui.
*Để không tỏ ra yếu kém và không trải nghiệm sự khắt khe thì đừng đưa ra những lời hứa suông và đừng nói những lời ác độc.
*Để có được hòa bình ở cả hai thế giới, hãy giữ hai quy tắc: kiềm chế với thù và khoan dung với bạn.
*Để xua tan bóng đêm cho thế giới, hãy trở thành ngôi sao dẫn đường và đốt mình thành tro bụi.
*Sống hết đời, muốn có bao nhiêu thứ!
Trời đất quay, tôi được gì kia chứ?
Những người gặp, tôi mong muốn bạn bè
Tất cả thành thù. Số phận tôi là thế!
*Tôi chia tay em theo ý của ông trời
Chia tay với nụ cười, sống trong ly biệt
Bao nhiêu khổ đau chỉ có ông trời biết
Chỉ có ông trời, người đã tạo ra tôi.
Lời thoát ra khỏi miệng – là ông chủ của anh.
*Chỉ con tim giải thích được cho con tim về niềm vui nhận thức
Đừng rao giảng về điều này và đừng gửi đi thông điệp.
*Tình yêu như biển. Muôn vàn con sóng bạc
Trao cả máu và hồn: không có mức nào khác.
