Sergei Esenin
ĐÊM TRĂNG
Đêm trăng sáng thế này tôi chẳng thể!
Biết làm sao ngủ được dưới trăng này
Tôi hình như vẫn đang còn gìn giữ
Ở trong lòng tuổi trẻ đã vụt bay.
Người bạn gái của một thời xa vắng
Trò chơi này em chớ gọi yêu thương
Thà cứ để ánh trăng này yên lặng
Đến cùng anh trăng rọi xuống đầu giường.
Vẻ bạo dạn nhường này thôi cứ để
Ánh trăng thanh vẽ những nét ngoằn ngoèo
Bởi chia tay bây giờ em chẳng thể
Như ngày xưa em đã chẳng biết yêu.
Trong cuộc đời yêu chỉ một lần thôi
Và bởi thế em thành người xa lạ
Những cây gia cứ vô ích gọi mời
Dìm trong tuyết những đôi chân nghiêng ngả.
Anh cũng biết mà lòng em cũng biết
Rằng giờ đây chỉ còn ánh hồi quang
Trên cành cây giờ chẳng còn hoa đẹp
Trên cành cây chỉ còn tuyết và sương.
Rằng từ lâu chúng mình đã chia tay
Anh và em đều đã yêu người khác
Nên chẳng băn khoăn, phiền muộn lúc này
Chơi lại trò chơi tình yêu không đắt.
Nhưng mà thôi hãy ôm nhau ve vuốt
Trong lửa tình hừng hực của nụ hôn
Cho anh nhớ mãi người yêu thưở trước
Và con tim này mơ mãi mùa xuân.
Какая ночь
Какая ночь! Я не могу.
Не спится мне. Такая лунность.
Еще как будто берегу
В душе утраченную юность.
Подруга охладевших лет,
Не называй игру любовью,
Пусть лучше этот лунный свет
Ко мне струится к изголовью.
Пусть искаженные черты
Он обрисовывает смело, -
Ведь разлюбить не сможешь ты,
Как полюбить ты не сумела.
Любить лишь можно только раз.
Вот оттого ты мне чужая,
Что липы тщетно манят нас,
В сугробы ноги погружая.
Ведь знаю я и знаешь ты,
Что в этот отсвет лунный, синий
На этих липах не цветы -
На этих липах снег да иней.
Что отлюбили мы давно,
Ты не меня, а я - другую,
И нам обоим все равно
Играть в любовь недорогую.
Но все ж ласкай и обнимай
В лукавой страсти поцелуя,
Пусть сердцу вечно снится май
И та, что навсегда люблю я.
EM GIẢN DỊ NHƯ LÀ TẤT CẢ
Em giản dị như là tất cả
Như trăm nghìn người con gái nước Nga
Em thấu hiểu ánh bình minh đơn lẻ
Và nhận ra cơn giá lạnh mùa thu.
Thật buồn cười anh đem lòng thương mến
Thật dại khờ đem ý nghĩ tơ vương
Gương mặt em nghiêm khắc và thánh thiện
Như ảnh Thánh treo ở chốn nguyện đường.
Anh đã từng phớt lờ bao ảnh ấy
Tiếng hò reo, thô bạo vẫn tôn thờ
Nhưng bây giờ bỗng nhiên lời trỗi dậy
Thật dịu dàng, đằm thắm những vần thơ.
Anh chẳng muốn bay tận chốn mây mù
Lên đến đó cần quá nhiều thân thể.
Sao mà tên của em ngân vang thế
Tựa hồ như cơn gió lạnh mùa thu?
Anh không nghèo, không bé dại, đáng thương
Và biết nghe những tấm lòng nhiệt huyết
Từ ngày nhỏ đã biết làm cho thích
Những ngựa cái già ở chốn thảo nguyên.
Chính vì thế mà anh chẳng giữ mình
Để cho em, cho người này, người khác
Vật bảo đảm cho niềm vui hạnh phúc
Là trái tim cuồng thi sĩ của anh.
Chính vì thế mà anh buồn bã
Lác mắt nhìn như chiếc lá rơi ra…
Em giản dị như là tất cả
Như trăm nghìn người con gái nước Nga.
1923
Ты такая ж простая, как все
Ты такая ж простая, как все,
Как сто тысяч других в России.
Знаешь ты одинокий рассвет,
Знаешь холод осени синий.
По-смешному я сердцем влип,
Я по-глупому мысли занял.
Твой иконный и строгий лик
По часовням висел в рязанях.
Я на эти иконы плевал,
Чтил я грубость и крик в повесе,
А теперь вдруг растут слова
Самых нежных и кротких песен.
Не хочу я лететь в зенит,
Слишком многое телу надо.
Что ж так имя твое звенит,
Словно августовская прохлада?
Я не нищий, ни жалок, ни мал
И умею расслышать за пылом:
С детства нравиться я понимал
Кобелям да степным кобылам.
Потому и себя не сберег
Для тебя, для нее и для этой.
Невеселого счастья залог —
Сумасшедшее сердце поэта.
Потому и грущу, осев,
Словно в листья, в глаза косые…
Ты такая ж простая, как все,
Как сто тысяч других в России.
1923
NHỮNG BÔNG HOA
Những bông hoa bảo tôi rằng: vĩnh biệt
Những nụ hoa cúi xuống giọng đau buồn
Rằng mãi mãi tôi không còn được biết
Mặt hoa hồng và gương mặt quê hương.
Nhưng em ạ, dù sao thì anh đã
Thấy mặt đất này và đã thấy em
Nên giờ đây trước phận mình nghiệt ngã
Anh vui lòng nhận cái chết dịu êm.
Và bởi vì anh đã từng hiểu được
Đã đi qua cuộc sống với nụ cười
Anh vẫn nói rằng trong từng khoảnh khắc
Mọi thứ trên đời đều lặp lại thôi.
Đến một ngày rồi sẽ có một người
Chẳng xua đi nỗi đau người đi trước
Và người đó sẽ viết cho em tôi
Những bài ca đẹp hơn điều mong ước.
Rồi em yêu sẽ ngồi với người tình
Cùng lắng nghe bài ca trong đêm tối
Và biết đâu em sẽ nhớ về anh
Như bông hoa không bao giờ lặp lại.
Цветы мне говорят - прощай
Цветы мне говорят - прощай,
Головками склоняясь ниже,
Что я навеки не увижу
Ее лицо и отчий край.
Любимая, ну, что ж! Ну, что ж!
Я видел их и видел землю,
И эту гробовую дрожь
Как ласку новую приемлю.
И потому, что я постиг
Всю жизнь, пройдя с улыбкой мимо, -
Я говорю на каждый миг,
Что все на свете повторимо.
Не все ль равно - придет другой,
Печаль ушедшего не сгложет,
Оставленной и дорогой
Пришедший лучше песню сложит.
И, песне внемля в тишине,
Любимая с другим любимым,
Быть может, вспомнит обо мне
Как о цветке неповторимом.
RA KHỎI GIẤC MƠ
Đừng thơ thẩn, đừng giẫm nhàu bụi thắm
Vết thiên nga không đi kiếm nữa rồi.
Với mái tóc của em vàng rộm
Đến muôn đời ra khỏi giấc mơ tôi.
Với nước da của em màu dâu chín
Em dịu dàng, em xinh đẹp ngày xa
Em đã từng như hoàng hôn chiều tím
Như tuyết trắng trong, như ánh sáng chói loà.
Đôi mắt em giờ khô như hạt mạch
Tên mỏng manh tan tác tựa âm thanh
Nhưng còn lại trong nếp khăn nhàu nát
Hương mật ong từ những cánh tay lành.
Giờ tĩnh mịch, khi bình minh trên mái
Như chú mèo đang rửa mặt bằng chân
Anh nghe những lời ngọt ngào êm ái
Hát về em của ong gió, thuỷ thần.
Ngọn gió xanh bên tai anh thủ thỉ
Rằng em đã là mơ ước, bài ca
Xin đặt đôi môi lên điều huyền bí:
Bờ vai và dáng hình ai đã nghĩ ra.
Đừng thơ thẩn, đừng giẫm nhàu bụi thắm
Vết thiên nga không đi kiếm nữa rồi.
Với mái tóc của em vàng rộm
Đến muôn đời ra khỏi giấc mơ tôi.
Не бродить, не мять в кустах багряных
Не бродить, не мять в кустах багряных
Лебеды и не искать следа.
Со снопом волос твоих овсяных
Отоснилась ты мне навсегда.
С алым соком ягоды на коже,
Нежная, красивая, была
На закат ты розовый похожа
И, как снег, лучиста и светла.
Зерна глаз твоих осыпались, завяли,
Имя тонкое растаяло, как звук,
Но остался в складках смятой шали
Запах меда от невинных рук.
В тихий час, когда заря на крыше,
Как котенок, моет лапкой рот,
Говор кроткий о тебе я слышу
Водяных поющих с ветром сот.
Пусть порой мне шепчет синий вечер,
Что была ты песня и мечта,
Все ж, кто выдумал твой гибкий стан и плечи -
К светлой тайне приложил уста.
Не бродить, не мять в кустах багряных
Лебеды и не искать следа.
Со снопом волос твоих овсяных
Отоснилась ты мне навсегда.
HÃY HÁT LÊN
Hãy hát lên. Trên cây đàn nguyền rủa
Những ngón tay lượn múa nửa vòng cung
Trong cơn say này dường như nghẹn thở
Bạn thân yêu ơi, người bạn cuối cùng.
Đừng nhìn sang đôi bàn tay ngà ngọc
Và bờ vai, suối tóc mượt như tơ
Tôi đi kiếm ở đây niềm hạnh phúc
Lại tìm ra cái chết, thật không ngờ!
Tôi đâu biết tình yêu – mầm bệnh hoạn
Đâu biết rằng tình yêu – bệnh kinh niên
Tình đến gần nheo mắt nhìn du đãng
Tôi trở thành kẻ mất trí, cuồng điên.
Hãy hát lên. Gợi cho lòng tôi khóc
Buổi ban đầu tha thiết những ngày qua
Thôi giờ để người ta hôn kẻ khác
Người ta xinh sao lòng dạ xấu xa.
Khoan hãy gượm. Tôi ơi đừng nguyền rủa
Hãy bình tâm. Xin chớ quở trách người
Hãy để cho tôi hát về mình nhé
Dưới dây trầm tôi hát khúc bi ai.
Tuổi thanh xuân vẫn tuôn chảy không ngừng
Chất trong tim những mối tình mãnh liệt
Biết bao nhiêu cô gái tôi đã nâng
Bao phụ nữ trong góc phòng đã riết.
Có ở đời một sự thật đắng cay
Tôi đã nhìn bằng con mắt thơ dại:
Xin xếp hàng lần lượt những đời trai
Mang sức lực của mình dâng cho gái.
Thì cớ gì tôi lại phải ghen tuông
Thì tại sao phải làm tôi đau đớn
Cuộc đời ta – những là chiếu với giường
Cuộc đời ta – nụ hôn vào vực thẳm.
Hãy hát lên những lời ca đau khổ
Thương những bàn tay bất hạnh đời ta
Chỉ sau khi nói những lời nguyền rủa...
Bạn thân yêu, tôi không chết bao giờ*.
_________________
* Trong cuộc đời của Esenin có rất nhiều người phụ nữ. Esenin không nói cụ thể như Puskin khi nhà thơ gọi Natalia Goncharova là mối tình thứ 113 của mình mà chỉ nói chung chung kiểu như: "Biết bao nhiêu cô gái tôi đã nâng/ Bao phụ nữ trong góc phòng đã riết..." hoặc "Tôi hạnh phúc đã hôn nhiều phụ nữ...", "Tôi đã trở thành một gã Đông-Gioăng...". Gần đây, một nhà thơ rất nổi tiếng của Việt Nam, trả lời phỏng vấn trên một tờ báo đã khẳng định rằng: "Esenin yêu không dưới 1000 (một nghìn) người phụ nữ. Là người đã đọc toàn bộ sáng tác của Esenin (thơ, trường ca, truyện, thư từ...), đã dịch trên 200 bài thơ và trường ca, đã dịch quyển "Sergei Esenin" của Yuri Prokushev – người cả đời chuyên nghiên cứu về Esenin, và đã đọc hàng trăm bài viết về Esenin nhưng tôi cũng không biết được số liệu cụ thể như vậy. Dù sao, dù Esenin có yêu "không dưới 1000 phụ nữ" hoặc yêu chỉ 999 người, thì ta vẫn biết rằng chàng thi sĩ đẹp trai này đã từng yêu rất nhiều. Người phụ nữ trong bài thơ này là Isadora Duncan – nữ nghệ sĩ múa, biên đạo, nhà cải cách ba lê Hoa Kỳ. Duncan là một phụ nữ nổi tiếng thế giới, một thời là vợ của nhà thơ. Hôn nhân giữa Esenin và Duncan là một mẫu mực của những cuộc tình không biên giới. Duncan ngoài tiếng mẹ đẻ (tiếng Mỹ) còn nói thạo tiếng Pháp, tiếng Đức nhưng chỉ biết một vài câu tiếng Nga thông dụng. Còn Esenin, ngoài tiếng mẹ đẻ (tiếng Nga), không biết một ngoại ngữ nào nhưng hai người vẫn hoàn toàn hiểu nhau. Họ từng đi du lịch khắp châu Âu và Bắc Mỹ cả năm trời. Và những cái chết bí ẩn của họ cũng khiến cho người đời không thể không suy nghĩ. Esenin tự tử tháng 12 năm 1925 ở Leningrad (nước Nga), theo giả thiết chính thức, là đã thắt cổ bằng caravát còn Duncan hai năm sau chết ở nước Pháp trong một tai nạn ôtô. Chiếc khăn quàng tung bay trong gió của cô dường như có một bàn tay vô hình đem quấn vào bánh xe làm cho cô chết vì bị thắt cổ. Một cái chết đau thương nhưng cũng không kém phần lãng mạn. Câu nói cuối cùng: "Vĩnh biệt bạn bè, tôi về với vinh quang!"
Пой же, пой. На проклятой гитаре
Пальцы пляшут твои в полукруг.
Захлебнуться бы в этом угаре,
Мой последний, единственный друг.
Не гляди на ее запястья
И с плечей ее льющийся шелк.
Я искал в этой женщине счастья,
А нечаянно гибель нашел.
Я не знал, что любовь - зараза,
Я не знал, что любовь - чума.
Подошла и прищуренным глазом
Хулигана свела с ума.
Пой, мой друг. Навевай мне снова
Нашу прежнюю буйную рань.
Пусть целует она другова,
Молодая красивая дрянь.
Ах постой. Я ее не ругаю.
Ах, постой. Я ее не кляну.
Дай тебе про себя я сыграю
Под басовую эту струну.
Льется дней моих розовый купол.
В сердце снов золотых сума.
Много девушек я перещупал,
Много женщин в углах прижимал.
Да! есть горькая правда земли,
Подсмотрел я ребяческим оком:
Лижут в очередь кобели
Истекающую суку соком.
Так чего ж мне ее ревновать.
Так чего ж мне болеть такому.
Наша жизнь - простыня да кровать.
Наша жизнь - поцелуй да в омут.
Пой же, пой! В роковом размахе
Этих рук роковая беда.
Только знаешь, пошли их ...
Не умру я, мой друг, никогда.
VIDEO
BẰNG TIẾNG BA TƯ
Ngày hôm nay tôi hỏi người đổi tiền
Thường đổi một rúp lấy nửa tooman
Biết nói sao cùng Laly yêu quí
Bằng tiếng Ba Tư lời “anh yêu em”?
Có điều gì như thế muốn hỏi xem
Nhẹ hơn gió, êm hơn nước hồ Van*
Biết nói sao cùng Laly yêu quí
Lời ngọt ngào và âu yếm “nụ hôn”?
Và hỏi thêm có điều gì như thế
Khi rụt rè trong sâu thẳm con tim
Biết nói sao cùng Laly yêu quí
Lời thân thương, trìu mến “em của anh”?
Người đổi tiền trả lời tôi ngắn gọn:
Ô, tình yêu không ai nói bằng lời
Yêu là khi ta thở dài thầm kín
Đôi mắt nhìn như châu ngọc đầy vơi.
Tên gọi nụ hôn cũng không hề có
Nụ hôn không như dòng chữ chết rồi
Mà nụ hôn thoảng mùi hoa hồng đỏ
Những cánh hoa tan chảy ở trên môi.
Và tình yêu chẳng cần ai bảo vệ
Với tình yêu ta biết mọi vui buồn
“Em của anh”- chỉ bàn tay có thể
Gỡ tấm khăn choàng che mặt màu đen**.
1924.
_________________
*Van – hồ nước mặn không có dòng chảy nằm trên độ cao 1720m ở phía đông Thổ Nhĩ Kỳ (xưa là vương quốc Ba Tư).
**Khăn che mạng của phụ nữ Hồi giáo.
video
Я спросил сегодня у менялы
Я спросил сегодня у менялы,
Что дает за полтумана по рублю,
Как сказать мне для прекрасной Лалы
По-персидски нежное "люблю"?
Я спросил сегодня у менялы
Легче ветра, тише Ванских струй,
Как назвать мне для прекрасной Лалы
Слово ласковое "поцелуй"?
И еще спросил я у менялы,
В сердце робость глубже притая,
Как сказать мне для прекрасной Лалы,
Как сказать ей, что она "моя"?
И ответил мне меняла кратко:
О любви в словах не говорят,
О любви вздыхают лишь украдкой,
Да глаза, как яхонты, горят.
Поцелуй названья не имеет,
Поцелуй не надпись на гробах.
Красной розой поцелуи веют,
Лепестками тая на губах.
От любви не требуют поруки,
С нею знают радость и беду.
"Ты - моя" сказать лишь могут руки,
Что срывали черную чадру.
THƯ GỬI MẸ
Mẹ của con giờ đây còn mạnh khoẻ?
Mẹ kính yêu, cho con gửi lời chào
Xin hãy để trên ngôi nhà của mẹ
Toả ánh chiều trong nỗi nhớ nôn nao.
Con nghe rằng mẹ giấu điều lo lắng
Mẹ hay buồn, hay lo nghĩ về con
Mẹ hay bước ra ngoài con đường vắng
Trong chiếc áo len lạc mốt, cũ sờn.
Rằng mỗi khi qua làn khói lam chiều
Mẹ nhìn thấy chỉ một điều khủng khiếp
Có vẻ như trong một vụ đánh nhau
Có ai đấy đâm con bằng dao thép.
Chẳng sao đâu! Xin mẹ hãy yên lòng
Đấy tất cả chỉ là cơn mộng mị
Con đâu có còn đến nỗi lông bông
Để chết đi khi chẳng nhìn thấy mẹ.
Con bây giờ vẫn như thế, dễ thương
Chỉ ao ước một điều rất đơn giản
Sao cho thật mau thoát khỏi nỗi buồn
Để trở về ngôi nhà ta thấp vắng.
Con sẽ về khi hoa nở trên cành
Mang hơi thở mùa xuân quanh vườn tược
Chỉ có điều mẹ trong ánh bình minh
Đừng thức con như tám năm về trước.
Đừng thức dậy những giấc mơ đã tắt
Đừng khơi lên mộng ước đã không thành
Con là kẻ sớm chịu nhiều mất mát
Nếm trải nhiều mệt nhọc giữa ngày xanh.
Và đừng dạy con cầu nguyện. Không cần!
Thời ấu thơ chẳng quay về lần nữa.
Chỉ mẹ là niềm vui, niềm an ủi của con
Chỉ mẹ – đối với con là ánh hồng khôn tả.
Mẹ hãy quên đi những điều phiền muộn
Mẹ đừng buồn, đừng lo lắng về con
Đừng hay bước ra ngoài con đường vắng
Trong chiếc áo len lạc mốt, cũ sờn.
Письмо к матери
Ты жива еще, моя старушка?
Жив и я. Привет тебе, привет!
Пусть струится над твоей избушкой
Тот вечерний несказанный свет.
Пишут мне, что ты, тая тревогу,
Загрустила шибко обо мне,
Что ты часто ходишь на дорогу
В старомодном ветхом шушуне.
И тебе в вечернем синем мраке
Часто видится одно и то ж:
Будто кто-то мне в кабацкой драке
Саданул под сердце финский нож.
Ничего, родная! Успокойся.
Это только тягостная бредь.
Не такой уж горький я пропойца,
Чтоб, тебя не видя, умереть.
Я по-прежнему такой же нежный
И мечтаю только лишь о том,
Чтоб скорее от тоски мятежной
Воротиться в низенький наш дом.
Я вернусь, когда раскинет ветви
По-весеннему наш белый сад.
Только ты меня уж на рассвете
Не буди, как восемь лет назад.
Не буди того, что отмечталось,
Не волнуй того, что не сбылось, -
Слишком раннюю утрату и усталость
Испытать мне в жизни привелось.
И молиться не учи меня. Не надо!
К старому возврата больше нет.
Ты одна мне помощь и отрада,
Ты одна мне несказанный свет.
Так забудь же про свою тревогу,
Не грусти так шибко обо мне.
Не ходи так часто на дорогу
В старомодном ветхом шушуне.
Не спится мне. Такая лунность.
Еще как будто берегу
В душе утраченную юность.
Подруга охладевших лет,
Не называй игру любовью,
Пусть лучше этот лунный свет
Ко мне струится к изголовью.
Пусть искаженные черты
Он обрисовывает смело, -
Ведь разлюбить не сможешь ты,
Как полюбить ты не сумела.
Любить лишь можно только раз.
Вот оттого ты мне чужая,
Что липы тщетно манят нас,
В сугробы ноги погружая.
Ведь знаю я и знаешь ты,
Что в этот отсвет лунный, синий
На этих липах не цветы -
На этих липах снег да иней.
Что отлюбили мы давно,
Ты не меня, а я - другую,
И нам обоим все равно
Играть в любовь недорогую.
Но все ж ласкай и обнимай
В лукавой страсти поцелуя,
Пусть сердцу вечно снится май
И та, что навсегда люблю я.
EM GIẢN DỊ NHƯ LÀ TẤT CẢ
Em giản dị như là tất cả
Như trăm nghìn người con gái nước Nga
Em thấu hiểu ánh bình minh đơn lẻ
Và nhận ra cơn giá lạnh mùa thu.
Thật buồn cười anh đem lòng thương mến
Thật dại khờ đem ý nghĩ tơ vương
Gương mặt em nghiêm khắc và thánh thiện
Như ảnh Thánh treo ở chốn nguyện đường.
Anh đã từng phớt lờ bao ảnh ấy
Tiếng hò reo, thô bạo vẫn tôn thờ
Nhưng bây giờ bỗng nhiên lời trỗi dậy
Thật dịu dàng, đằm thắm những vần thơ.
Anh chẳng muốn bay tận chốn mây mù
Lên đến đó cần quá nhiều thân thể.
Sao mà tên của em ngân vang thế
Tựa hồ như cơn gió lạnh mùa thu?
Anh không nghèo, không bé dại, đáng thương
Và biết nghe những tấm lòng nhiệt huyết
Từ ngày nhỏ đã biết làm cho thích
Những ngựa cái già ở chốn thảo nguyên.
Chính vì thế mà anh chẳng giữ mình
Để cho em, cho người này, người khác
Vật bảo đảm cho niềm vui hạnh phúc
Là trái tim cuồng thi sĩ của anh.
Chính vì thế mà anh buồn bã
Lác mắt nhìn như chiếc lá rơi ra…
Em giản dị như là tất cả
Như trăm nghìn người con gái nước Nga.
1923
Ты такая ж простая, как все
Ты такая ж простая, как все,
Как сто тысяч других в России.
Знаешь ты одинокий рассвет,
Знаешь холод осени синий.
По-смешному я сердцем влип,
Я по-глупому мысли занял.
Твой иконный и строгий лик
По часовням висел в рязанях.
Я на эти иконы плевал,
Чтил я грубость и крик в повесе,
А теперь вдруг растут слова
Самых нежных и кротких песен.
Не хочу я лететь в зенит,
Слишком многое телу надо.
Что ж так имя твое звенит,
Словно августовская прохлада?
Я не нищий, ни жалок, ни мал
И умею расслышать за пылом:
С детства нравиться я понимал
Кобелям да степным кобылам.
Потому и себя не сберег
Для тебя, для нее и для этой.
Невеселого счастья залог —
Сумасшедшее сердце поэта.
Потому и грущу, осев,
Словно в листья, в глаза косые…
Ты такая ж простая, как все,
Как сто тысяч других в России.
1923
NHỮNG BÔNG HOA
Những bông hoa bảo tôi rằng: vĩnh biệt
Những nụ hoa cúi xuống giọng đau buồn
Rằng mãi mãi tôi không còn được biết
Mặt hoa hồng và gương mặt quê hương.
Nhưng em ạ, dù sao thì anh đã
Thấy mặt đất này và đã thấy em
Nên giờ đây trước phận mình nghiệt ngã
Anh vui lòng nhận cái chết dịu êm.
Và bởi vì anh đã từng hiểu được
Đã đi qua cuộc sống với nụ cười
Anh vẫn nói rằng trong từng khoảnh khắc
Mọi thứ trên đời đều lặp lại thôi.
Đến một ngày rồi sẽ có một người
Chẳng xua đi nỗi đau người đi trước
Và người đó sẽ viết cho em tôi
Những bài ca đẹp hơn điều mong ước.
Rồi em yêu sẽ ngồi với người tình
Cùng lắng nghe bài ca trong đêm tối
Và biết đâu em sẽ nhớ về anh
Như bông hoa không bao giờ lặp lại.
Цветы мне говорят - прощай
Цветы мне говорят - прощай,
Головками склоняясь ниже,
Что я навеки не увижу
Ее лицо и отчий край.
Любимая, ну, что ж! Ну, что ж!
Я видел их и видел землю,
И эту гробовую дрожь
Как ласку новую приемлю.
И потому, что я постиг
Всю жизнь, пройдя с улыбкой мимо, -
Я говорю на каждый миг,
Что все на свете повторимо.
Не все ль равно - придет другой,
Печаль ушедшего не сгложет,
Оставленной и дорогой
Пришедший лучше песню сложит.
И, песне внемля в тишине,
Любимая с другим любимым,
Быть может, вспомнит обо мне
Как о цветке неповторимом.
RA KHỎI GIẤC MƠ
Đừng thơ thẩn, đừng giẫm nhàu bụi thắm
Vết thiên nga không đi kiếm nữa rồi.
Với mái tóc của em vàng rộm
Đến muôn đời ra khỏi giấc mơ tôi.
Với nước da của em màu dâu chín
Em dịu dàng, em xinh đẹp ngày xa
Em đã từng như hoàng hôn chiều tím
Như tuyết trắng trong, như ánh sáng chói loà.
Đôi mắt em giờ khô như hạt mạch
Tên mỏng manh tan tác tựa âm thanh
Nhưng còn lại trong nếp khăn nhàu nát
Hương mật ong từ những cánh tay lành.
Giờ tĩnh mịch, khi bình minh trên mái
Như chú mèo đang rửa mặt bằng chân
Anh nghe những lời ngọt ngào êm ái
Hát về em của ong gió, thuỷ thần.
Ngọn gió xanh bên tai anh thủ thỉ
Rằng em đã là mơ ước, bài ca
Xin đặt đôi môi lên điều huyền bí:
Bờ vai và dáng hình ai đã nghĩ ra.
Đừng thơ thẩn, đừng giẫm nhàu bụi thắm
Vết thiên nga không đi kiếm nữa rồi.
Với mái tóc của em vàng rộm
Đến muôn đời ra khỏi giấc mơ tôi.
Не бродить, не мять в кустах багряных
Не бродить, не мять в кустах багряных
Лебеды и не искать следа.
Со снопом волос твоих овсяных
Отоснилась ты мне навсегда.
С алым соком ягоды на коже,
Нежная, красивая, была
На закат ты розовый похожа
И, как снег, лучиста и светла.
Зерна глаз твоих осыпались, завяли,
Имя тонкое растаяло, как звук,
Но остался в складках смятой шали
Запах меда от невинных рук.
В тихий час, когда заря на крыше,
Как котенок, моет лапкой рот,
Говор кроткий о тебе я слышу
Водяных поющих с ветром сот.
Пусть порой мне шепчет синий вечер,
Что была ты песня и мечта,
Все ж, кто выдумал твой гибкий стан и плечи -
К светлой тайне приложил уста.
Не бродить, не мять в кустах багряных
Лебеды и не искать следа.
Со снопом волос твоих овсяных
Отоснилась ты мне навсегда.
HÃY HÁT LÊN
Hãy hát lên. Trên cây đàn nguyền rủa
Những ngón tay lượn múa nửa vòng cung
Trong cơn say này dường như nghẹn thở
Bạn thân yêu ơi, người bạn cuối cùng.
Đừng nhìn sang đôi bàn tay ngà ngọc
Và bờ vai, suối tóc mượt như tơ
Tôi đi kiếm ở đây niềm hạnh phúc
Lại tìm ra cái chết, thật không ngờ!
Tôi đâu biết tình yêu – mầm bệnh hoạn
Đâu biết rằng tình yêu – bệnh kinh niên
Tình đến gần nheo mắt nhìn du đãng
Tôi trở thành kẻ mất trí, cuồng điên.
Hãy hát lên. Gợi cho lòng tôi khóc
Buổi ban đầu tha thiết những ngày qua
Thôi giờ để người ta hôn kẻ khác
Người ta xinh sao lòng dạ xấu xa.
Khoan hãy gượm. Tôi ơi đừng nguyền rủa
Hãy bình tâm. Xin chớ quở trách người
Hãy để cho tôi hát về mình nhé
Dưới dây trầm tôi hát khúc bi ai.
Tuổi thanh xuân vẫn tuôn chảy không ngừng
Chất trong tim những mối tình mãnh liệt
Biết bao nhiêu cô gái tôi đã nâng
Bao phụ nữ trong góc phòng đã riết.
Có ở đời một sự thật đắng cay
Tôi đã nhìn bằng con mắt thơ dại:
Xin xếp hàng lần lượt những đời trai
Mang sức lực của mình dâng cho gái.
Thì cớ gì tôi lại phải ghen tuông
Thì tại sao phải làm tôi đau đớn
Cuộc đời ta – những là chiếu với giường
Cuộc đời ta – nụ hôn vào vực thẳm.
Hãy hát lên những lời ca đau khổ
Thương những bàn tay bất hạnh đời ta
Chỉ sau khi nói những lời nguyền rủa...
Bạn thân yêu, tôi không chết bao giờ*.
_________________
* Trong cuộc đời của Esenin có rất nhiều người phụ nữ. Esenin không nói cụ thể như Puskin khi nhà thơ gọi Natalia Goncharova là mối tình thứ 113 của mình mà chỉ nói chung chung kiểu như: "Biết bao nhiêu cô gái tôi đã nâng/ Bao phụ nữ trong góc phòng đã riết..." hoặc "Tôi hạnh phúc đã hôn nhiều phụ nữ...", "Tôi đã trở thành một gã Đông-Gioăng...". Gần đây, một nhà thơ rất nổi tiếng của Việt Nam, trả lời phỏng vấn trên một tờ báo đã khẳng định rằng: "Esenin yêu không dưới 1000 (một nghìn) người phụ nữ. Là người đã đọc toàn bộ sáng tác của Esenin (thơ, trường ca, truyện, thư từ...), đã dịch trên 200 bài thơ và trường ca, đã dịch quyển "Sergei Esenin" của Yuri Prokushev – người cả đời chuyên nghiên cứu về Esenin, và đã đọc hàng trăm bài viết về Esenin nhưng tôi cũng không biết được số liệu cụ thể như vậy. Dù sao, dù Esenin có yêu "không dưới 1000 phụ nữ" hoặc yêu chỉ 999 người, thì ta vẫn biết rằng chàng thi sĩ đẹp trai này đã từng yêu rất nhiều. Người phụ nữ trong bài thơ này là Isadora Duncan – nữ nghệ sĩ múa, biên đạo, nhà cải cách ba lê Hoa Kỳ. Duncan là một phụ nữ nổi tiếng thế giới, một thời là vợ của nhà thơ. Hôn nhân giữa Esenin và Duncan là một mẫu mực của những cuộc tình không biên giới. Duncan ngoài tiếng mẹ đẻ (tiếng Mỹ) còn nói thạo tiếng Pháp, tiếng Đức nhưng chỉ biết một vài câu tiếng Nga thông dụng. Còn Esenin, ngoài tiếng mẹ đẻ (tiếng Nga), không biết một ngoại ngữ nào nhưng hai người vẫn hoàn toàn hiểu nhau. Họ từng đi du lịch khắp châu Âu và Bắc Mỹ cả năm trời. Và những cái chết bí ẩn của họ cũng khiến cho người đời không thể không suy nghĩ. Esenin tự tử tháng 12 năm 1925 ở Leningrad (nước Nga), theo giả thiết chính thức, là đã thắt cổ bằng caravát còn Duncan hai năm sau chết ở nước Pháp trong một tai nạn ôtô. Chiếc khăn quàng tung bay trong gió của cô dường như có một bàn tay vô hình đem quấn vào bánh xe làm cho cô chết vì bị thắt cổ. Một cái chết đau thương nhưng cũng không kém phần lãng mạn. Câu nói cuối cùng: "Vĩnh biệt bạn bè, tôi về với vinh quang!"
Пой же, пой. На проклятой гитаре
Пальцы пляшут твои в полукруг.
Захлебнуться бы в этом угаре,
Мой последний, единственный друг.
Не гляди на ее запястья
И с плечей ее льющийся шелк.
Я искал в этой женщине счастья,
А нечаянно гибель нашел.
Я не знал, что любовь - зараза,
Я не знал, что любовь - чума.
Подошла и прищуренным глазом
Хулигана свела с ума.
Пой, мой друг. Навевай мне снова
Нашу прежнюю буйную рань.
Пусть целует она другова,
Молодая красивая дрянь.
Ах постой. Я ее не ругаю.
Ах, постой. Я ее не кляну.
Дай тебе про себя я сыграю
Под басовую эту струну.
Льется дней моих розовый купол.
В сердце снов золотых сума.
Много девушек я перещупал,
Много женщин в углах прижимал.
Да! есть горькая правда земли,
Подсмотрел я ребяческим оком:
Лижут в очередь кобели
Истекающую суку соком.
Так чего ж мне ее ревновать.
Так чего ж мне болеть такому.
Наша жизнь - простыня да кровать.
Наша жизнь - поцелуй да в омут.
Пой же, пой! В роковом размахе
Этих рук роковая беда.
Только знаешь, пошли их ...
Не умру я, мой друг, никогда.
BẰNG TIẾNG BA TƯ
Ngày hôm nay tôi hỏi người đổi tiền
Thường đổi một rúp lấy nửa tooman
Biết nói sao cùng Laly yêu quí
Bằng tiếng Ba Tư lời “anh yêu em”?
Có điều gì như thế muốn hỏi xem
Nhẹ hơn gió, êm hơn nước hồ Van*
Biết nói sao cùng Laly yêu quí
Lời ngọt ngào và âu yếm “nụ hôn”?
Và hỏi thêm có điều gì như thế
Khi rụt rè trong sâu thẳm con tim
Biết nói sao cùng Laly yêu quí
Lời thân thương, trìu mến “em của anh”?
Người đổi tiền trả lời tôi ngắn gọn:
Ô, tình yêu không ai nói bằng lời
Yêu là khi ta thở dài thầm kín
Đôi mắt nhìn như châu ngọc đầy vơi.
Tên gọi nụ hôn cũng không hề có
Nụ hôn không như dòng chữ chết rồi
Mà nụ hôn thoảng mùi hoa hồng đỏ
Những cánh hoa tan chảy ở trên môi.
Và tình yêu chẳng cần ai bảo vệ
Với tình yêu ta biết mọi vui buồn
“Em của anh”- chỉ bàn tay có thể
Gỡ tấm khăn choàng che mặt màu đen**.
1924.
_________________
*Van – hồ nước mặn không có dòng chảy nằm trên độ cao 1720m ở phía đông Thổ Nhĩ Kỳ (xưa là vương quốc Ba Tư).
**Khăn che mạng của phụ nữ Hồi giáo.
Я спросил сегодня у менялы
Я спросил сегодня у менялы,
Что дает за полтумана по рублю,
Как сказать мне для прекрасной Лалы
По-персидски нежное "люблю"?
Я спросил сегодня у менялы
Легче ветра, тише Ванских струй,
Как назвать мне для прекрасной Лалы
Слово ласковое "поцелуй"?
И еще спросил я у менялы,
В сердце робость глубже притая,
Как сказать мне для прекрасной Лалы,
Как сказать ей, что она "моя"?
И ответил мне меняла кратко:
О любви в словах не говорят,
О любви вздыхают лишь украдкой,
Да глаза, как яхонты, горят.
Поцелуй названья не имеет,
Поцелуй не надпись на гробах.
Красной розой поцелуи веют,
Лепестками тая на губах.
От любви не требуют поруки,
С нею знают радость и беду.
"Ты - моя" сказать лишь могут руки,
Что срывали черную чадру.
THƯ GỬI MẸ
Mẹ của con giờ đây còn mạnh khoẻ?
Mẹ kính yêu, cho con gửi lời chào
Xin hãy để trên ngôi nhà của mẹ
Toả ánh chiều trong nỗi nhớ nôn nao.
Con nghe rằng mẹ giấu điều lo lắng
Mẹ hay buồn, hay lo nghĩ về con
Mẹ hay bước ra ngoài con đường vắng
Trong chiếc áo len lạc mốt, cũ sờn.
Rằng mỗi khi qua làn khói lam chiều
Mẹ nhìn thấy chỉ một điều khủng khiếp
Có vẻ như trong một vụ đánh nhau
Có ai đấy đâm con bằng dao thép.
Chẳng sao đâu! Xin mẹ hãy yên lòng
Đấy tất cả chỉ là cơn mộng mị
Con đâu có còn đến nỗi lông bông
Để chết đi khi chẳng nhìn thấy mẹ.
Con bây giờ vẫn như thế, dễ thương
Chỉ ao ước một điều rất đơn giản
Sao cho thật mau thoát khỏi nỗi buồn
Để trở về ngôi nhà ta thấp vắng.
Con sẽ về khi hoa nở trên cành
Mang hơi thở mùa xuân quanh vườn tược
Chỉ có điều mẹ trong ánh bình minh
Đừng thức con như tám năm về trước.
Đừng thức dậy những giấc mơ đã tắt
Đừng khơi lên mộng ước đã không thành
Con là kẻ sớm chịu nhiều mất mát
Nếm trải nhiều mệt nhọc giữa ngày xanh.
Và đừng dạy con cầu nguyện. Không cần!
Thời ấu thơ chẳng quay về lần nữa.
Chỉ mẹ là niềm vui, niềm an ủi của con
Chỉ mẹ – đối với con là ánh hồng khôn tả.
Mẹ hãy quên đi những điều phiền muộn
Mẹ đừng buồn, đừng lo lắng về con
Đừng hay bước ra ngoài con đường vắng
Trong chiếc áo len lạc mốt, cũ sờn.
Письмо к матери
Ты жива еще, моя старушка?
Жив и я. Привет тебе, привет!
Пусть струится над твоей избушкой
Тот вечерний несказанный свет.
Пишут мне, что ты, тая тревогу,
Загрустила шибко обо мне,
Что ты часто ходишь на дорогу
В старомодном ветхом шушуне.
И тебе в вечернем синем мраке
Часто видится одно и то ж:
Будто кто-то мне в кабацкой драке
Саданул под сердце финский нож.
Ничего, родная! Успокойся.
Это только тягостная бредь.
Не такой уж горький я пропойца,
Чтоб, тебя не видя, умереть.
Я по-прежнему такой же нежный
И мечтаю только лишь о том,
Чтоб скорее от тоски мятежной
Воротиться в низенький наш дом.
Я вернусь, когда раскинет ветви
По-весеннему наш белый сад.
Только ты меня уж на рассвете
Не буди, как восемь лет назад.
Не буди того, что отмечталось,
Не волнуй того, что не сбылось, -
Слишком раннюю утрату и усталость
Испытать мне в жизни привелось.
И молиться не учи меня. Не надо!
К старому возврата больше нет.
Ты одна мне помощь и отрада,
Ты одна мне несказанный свет.
Так забудь же про свою тревогу,
Не грусти так шибко обо мне.
Не ходи так часто на дорогу
В старомодном ветхом шушуне.
Xem thêm:
