Johann Wolfgang von Goethe
GỬI MIGNON
Bay trên trời chiếu sáng
Xe mặt trời màu vàng
Tỏa sáng tận xa xăm
Nhưng than ôi, gần sáng
Trong con tim sâu thẳm
Thức dậy nỗi đau buồn.
Đêm nghiệt ngã cùng ta
Vỗ về những giấc mơ
Giờ khắc trôi chầm chậm
Nhưng than ôi, gần sáng
Trong con tim sâu thẳm
Đan kết nỗi buồn xưa.
Tưởng nhớ tháng ngày qua
Dưới bầu trời mờ xa
Những con tàu cập bến
Nhưng ở trong lòng ta
Một nỗi buồn cay đắng
Không đi khỏi bao giờ.
Ta ngỡ là khỏe mạnh
Mặc áo quần sang trọng
Chỉ dành cho ngày vui
Nhưng những ai chào đón
Có ai người cảm nhận
Trong tim ta ngậm ngùi.
Mặc lòng khóc cay đắng
Nhưng nước mắt ta chùi
Giá như đau khổ này
Đưa ta về ngôi mộ
Thì từ lâu ta đã
Ngủ yên trong đất rồi.
VIDEO
An Mignon
Über Tal und Fluß getragen,
Ziehet rein der Sonne Wagen.
Ach, sie regt in ihrem Lauf,
So wie deine, meine Schmerzen,
Tief im Herzen,
Immer morgens wieder auf.
Kaum will mir die Nacht noch frommen,
Denn die Träume selber kommen
Nun in trauriger Gestalt,
Und ich fühle dieser Schmerzen,
Still im Herzen
Heimlich bildende Gewalt.
Schon seit manchen schönen Jahren
Seh ich unten Schiffe fahren,
Jedes kommt an seinen Ort;
Aber ach, die steten Schmerzen,
Fest im Herzen,
Schwimmen nicht im Strome fort.
Schön in Kleidern muß ich kommen,
Aus dem Schrank sind sie genommen,
Weil es heute Festtag ist;
Niemand ahnet, daß von Schmerzen
Herz im Herzen
Grimmig mir zerrissen ist.
Heimlich muß ich immer weinen,
Aber freundlich kann ich scheinen
Und sogar gesund und rot;
Wären tödlich diese Schmerzen
Meinem Herzen,
Ach, schon lange wär ich tot.
Kennst du das Land, wo die Zitronen blühn
Wie herrlich leuchtet
VIDEO
MIGNON I
Anh có biết nơi mà hoa chanh nở
Trong vườn xanh cam lấp lánh ánh vàng
Giữa trời xanh thổi nhẹ nhàng ngọn gió
Nguyệt quế trên cao và lặng lẽ kim nương?
Anh có biết gì về xứ sở này không?
Ta hãy đi về, đi về nơi đó
Người yêu ơi, em muốn đến cùng anh.
Anh có biết ngôi nhà có cột đỡ mái tranh
Sáng sủa trong phòng, ngoài mái hiên tĩnh lặng
Những bức tượng đá đứng nhìn em như muốn
Hỏi: “Có điều gì đã xảy đến với con?”
Anh có biết gì về xứ sở này không?
Ta hãy đi về, đi về nơi đó
Người đỡ đầu, em muốn đến cùng anh.
Cha có biết ngọn đồi, nơi mây phủ con đường?
Con la tìm trong sương đường đi của nó
Trong hang tối có con rồng giống cũ
Tiếng đá rơi và thác réo ầm ầm
Cha có biết gì về xứ sở này không?
Ta hãy đi về, đi về nơi đó
Cha thân yêu, chúng ta hãy lên đường!
Kennst du das Land, wo die Zitronen blühn
Kennst du das Land, wo die Zitronen blühn,
Im dunkeln Laub die Goldorangen glühn,
Ein sanfter Wind vom blauen Himmel weht,
Die Myrte still und hoch der Lorbeer steht,
Kennst du es wohl?
Dahin, dahin
Möcht ich mit dir, o mein Geliebter, ziehn.
Kennst du das Haus? Auf Säulen ruht sein Dach,
Es glänzt der Saal, es schimmert das Gemach,
Und Marmorbilder stehn und sehn mich an:
Was hat man dir, du armes Kind, getan? —
Kennst du es wohl?
Dahin, dahin
Möcht ich mit dir, o mein Beschützer, ziehn.
Kennst du den Berg und seinen Wolkensteg?
Das Maultier sucht im Nebel seinen Weg,
In Höhlen wohnt der Drachen alte Brut,
Es stürzt der Fels und über ihn die Flut;
Kennst du ihn wohl?
Dahin, dahin
Geht unser Weg! o Vater, lass uns ziehn!
______________________
Mignon (tiếng Pháp đọc là Mi-nhon – bé bỏng, dễ thương) – là nhân vật trong tiểu thuyết “Những năm tháng học nghề của Wilhelm Meister” của Goethe, một cô gái tuổi teen có tính tình rất kín đáo. Nhân vật chính của tiểu thuyết, nhà văn Wilhelm Meister gặp cô bé Mignon lúc cô lên khoảng 12-13 tuổi, là thành viên của một nhóm nghệ sĩ lang thang. Mignon không nói sõi tiếng Đức, các bài hát của cô nghe có vẻ nhớ nhà da diết, nhớ đất nước Italia xinh đẹp của cô. Cô mặc quần áo con trai và tự gọi mình là một cậu bé. Các nghệ sĩ khác thường sỉ nhục cô và nhiều khi cô bé bị đánh đập thậm tệ. Wilhelm Meister đã đứng ra bảo trợ, mua cô từ người chủ với ba mươi đồng taler (đồng tiền bằng bạc của châu Âu thời đó). Mignon bắt đầu theo Wilhelm Meister, phục vụ ông và những người đồng hành. Cô không chỉ biết hát mà còn biết nhảy múa và làm xiếc. Wilhelm đối xử với cô bằng tình cảm của một người cha. Cùng với Wilhelm còn có một ông già chơi đàn hạc – người này có tâm thần nửa điên nửa thật.
Sự quyến luyến của Mignon đối với Wilhelm Meister dần dần phát triển đến một tình yêu. Cô bé tỏ ra ghen hờn đối với những người phụ nữ có cảm tình với ông. Một hôm Wilhelm bị mấy tên cướp đánh chảy máu, cô bé đã lấy những sợi tóc của mình để buộc vết thương cho ông. Sau lần dựng thành công vở “Hamlet”, những người nghệ sĩ đã tổ chức một bữa tiệc nhậu. Hôm đó có một người phụ nữ lạ mặt tỏ ra rất thân mật với Wilhelm. Mignon đã cắn vào tay Wilhelm, khi ông đi ra với người phụ nữ vừa quen. Đến đêm, người phụ nữ nọ đến phòng của ông và họ đã có một đêm “ân ái mặn nồng” nhưng vì trong đêm tối lại vì quá say xỉn nên Wilhelm không hề biết đấy là ai. Sáng ra, vẻ mặt của Mignon làm cho Wilhelm vô cùng kinh ngạc, cô bé trở nên cư xử rất khác với ông. Wilhelm ngỡ rằng cô bé đã trở thành người lớn chỉ sau một đêm.
Wilhelm quyết định để Mignon ở lại chỗ bà Therese để hồi phục sức khỏe của cô. Ông biết được rằng Mignon là con gái của ông già chơi đàn hạc từ mối quan hệ loạn luân của ông với em gái của mình. Ở phần cuối của tiểu thuyết, Mignon đã chết trong vòng tay của Wilhelm sau một căn bệnh tai ác. Không lâu trước khi chết, cô bé đã đồng ý mặc quần áo của phụ nữ. Wilhelm phát hiện ra đêm đó Mignon đã đột nhập vào phòng của mình để qua đêm “thân mật” với ông. Cô bé đã trốn ở đó để chờ ông nhưng sau đó người phụ nữ lạ bước vào phòng, cuối cùng là Wilhelm và ông tự tay mình đóng cửa. Suốt cả đêm đó cô bé ở trong phòng và đã “cháy lên” vì hờn ghen và ham muốn. Đó là một cú sốc không thể chịu đựng và đã sinh ra căn bệnh tai ác cho cô ấy.
Hình tượng Mignon với cây đàn và những bài hát u buồn kể về những nỗi sầu khổ dịu dàng không chỉ xuất hiện trên sân khấu, trong giới ca nhạc kịch opera mà còn là nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm âm nhạc của các nhạc sĩ nỗi tiếng như: Ludwig van Beethoven, Franz Schubert, Robert Schumann… cũng như rất nhiều nhà thơ nổi tiếng khắp thế giới. Trong hội họa và điêu khắc cũng có những tác phẩm rất đẹp về Mignon.
MIGNON II
Chỉ những ai khao khát
Hiểu được nỗi buồn tôi!
Cô đơn và tách biệt
Với tất cả niềm vui
Tôi nhìn lên bầu trời
Nhìn về xa tít tắp
Người tôi yêu dấu nhất
Ở tận chốn xa vời.
Lòng tôi như lửa đốt
Đầu óc tôi rối bời
Chỉ những ai khao khát
Hiểu được nỗi buồn tôi!
Nur wer die Sehnsucht kennt
Nur wer die Sehnsucht kennt
Weiß, was ich leide!
Allein und abgetrennt
Von aller Freude,
Seh ich ans Firmament
Nach jener Seite.
Ach! der mich liebt und kennt,
Ist in der Weite.
Es schwindelt mir, es brennt
Mein Eingeweide.
Nur wer die Sehnsucht kennt
Weiß, was ich leide!
VIDEO
MIGNON III
Anh đừng hỏi, đừng bắt em thừa nhận
Bí mật là điều bắt buộc với em
Em muốn trao anh tất cả nỗi niềm
Nhưng số phận em không hề mong muốn.
Ở nơi mặt trời mọc lên rồi lặn
Trên những cánh đồng bao phủ bóng đêm
Đá cũng mở ra lồng ngực của mình
Để kiếm đường cho nước nguồn chảy xuống.
Ai cũng muốn trong vòng tay người bạn
Thổ lộ ra nỗi cay đắng của mình
Chỉ riêng em thề khép chặt cõi lòng
Và chỉ ông trời mới mong mở chúng.
Heiß mich nicht reden, heiß mich schweigen
Heiß mich nicht reden, heiß mich schweigen,
Denn mein Geheimnis ist mir Pflicht,
Ich möchte dir mein ganzes Innre zeigen,
Allein das Schicksal will es nicht.
Zur rechten Zeit vertreibt der Sonne Lauf
Die finstre Nacht, und sie muß sich erhellen,
Der harte Fels schließt seinen Busen auf,
Mißgönnt der Erde nicht die tiefverborgnen Quellen.
Ein jeder sucht im Arm des Freundes Ruh,
Dort kann die Brust in Klagen sich ergießen,
Allein ein Schwur drückt mir die Lippen zu,
Und nur ein Gott vermag sie aufzuschließen.
MIGNON IV
Chắc rằng chẳng ai buộc tội gì đâu
Khi em mặc bộ áo quần màu trắng
Một khi em đang đến gần giới hạn
Để về ngôi nhà nằm dưới đất sâu.
Em sống cuộc đời đâu có dài lâu
Rồi em sẽ về nằm yên ở đó
Còn bây giờ cho phép em từ bỏ
Chiếc dây lưng và chiếc nhẫn ngày nào.
Khi ra trình trước thần thánh trên cao
Ai hỏi gì đàn ông hay phụ nữ
Chẳng có áo quần, nếp nhăn chẳng có
Trước thánh thần mọi thân thể như nhau.
Ngày tháng của em lần lượt qua mau
Nhưng dấu vết của mình còn để lại
Giờ đây trong nỗi buồn đau tê tái
Em muốn mình trẻ mãi đến nghìn sau!
So lasst mich scheinen, bis ich werde
So lasst mich scheinen, bis ich werde,
Zeiht mir das weiße Kleid nicht aus!
Ich eile von der schönen Erde
Hinab in jenes feste Haus.
Dort ruh` ich eine kleine Stille,
Dann öffnet sich der frische Blick;
Ich lasse dann die reine Hülle,
Den Gürtel und den Kranz zurück.
Und jene himmlischen Gestalten,
Sie fragen nicht nach Mann und Weib,
Und keine Kleider, keine Falten
Umgeben den verklärten Leib.
Zwar lebt` ich ohne Sorg` und Mühe,
Doch fühlt` ich tiefen Schmerz genung.
Vor Kummer altert` ich zu frühe;
macht mich auf ewig wieder jung!
KHÚC HÁT THÁNG NĂM
Kỳ diệu thiên nhiên
Hồn ta rạng rỡ
Đồng vui hớn hở
Mặt trời đang lên.
Ta thấy trên cành
Bừng lên vẻ đẹp
Cả ngàn giọng hát
Cất tự bờ xanh.
Vui vẻ, hân hoan
Chất trong lồng ngực
Niềm vui, hạnh phúc
Đất với trời xanh.
Ô tình! Ô tình!
Như vàng tươi sáng
Đám mây buổi sáng
Đằng kia dâng lên.
Và em trao anh
Nụ cười, ánh mắt
Dường như khoe sắc
Cả cõi trần gian.
Này em, này em
Ta yêu em quá
Mắt em rạng rỡ
Xin hãy chung tình.
Ngọt ngào tiếng chim
Hót trong buổi sáng
Và hoa hồng thắm
Đang tỏa mùi hương.
Và ta yêu em
Bằng dòng máu nóng
Em là cuộc sống
Là tháng ngày xanh.
Lời hát cất lên
Và thêm điệu múa
Đấy là tất cả
Tình yêu chúng mình.
Mayfest
Wie herrlich leuchtet
Mir die Natur!
Wie glänzt die Sonne!
Wie lacht die Flur!
Es dringen Blüten
Aus iedem Zweig,
Und tausend Stimmen
Aus dem Gesträuch,
Und Freud und Wonne
Aus ieder Brust.
O Erd o Sonne
O Glück o Lust!
O Lieb’ o Liebe,
So golden schön,
Wie Morgenwolken
Auf ienen Höhn;
Du segnest herrlich
Das frische Feld,
Im Blütendampfe
Die volle Welt.
O Mädchen Mädchen,
Wie lieb’ ich dich!
Wie blinkt dein Auge!
Wie liebst du mich!
So liebt die Lerche
Gesang und Luft,
Und Morgenblumen
Den Himmels Duft,
Wie ich dich liebe
Mit warmen Blut,
Die du mir Jugend
Und Freud und Muth
Zu neuen Liedern,
Und Tänzen giebst!
Sey ewig glücklich
Wie du mich liebst!
TÌNH YÊU MỚI, CUỘC ĐỜI MỚI
Con tim của ta ơi, có điều gì
Đã xảy ra làm mi buồn đến thế?
Cuộc đời mới lại hồi sinh mạnh mẽ
Làm cho ta không thể nhận ra.
Những gì xưa yêu giờ đã trôi qua
Xưa khát khao để giờ mi rầu rĩ
Đâu rồi tĩnh lặng, đâu vẻ vô tư
Con tim ơi, sao mi buồn đến thế?
Vẻ đẹp trẻ trung biến mi thành nô lệ
Vẻ dịu dàng, thùy mị, nét thơ ngây
Ánh mắt rực lửa, khao khát, gọi mời
Quyến rũ mi cho đến ngày xuống mộ
Liệu mi có muốn quay về lần nữa
Hay mong thoát ra khỏi cảnh tù đày
Nhưng vẻ đam mê, ánh mắt gọi mời
Chao ôi, muốn được quay về lần nữa!
Ta bất lực, bị bùa mê quyến rũ
Vây quanh ta dù sợi chỉ mong manh
Nhưng làm cho ta không nhận ra mình
Và ta vui với cuộc đời nô lệ.
Không mong muốn, không còn sức lực nữa
Ta thèm yêu, ta khao khát nỗi buồn
Muốn sống trong câu chuyện cổ thần tiên
Tình yêu ơi, thôi ta đành vậy nhé.
Neue Liebe, neues Leben
Herz, mein Herz, was soll das geben?
Was bedranget dich so sehr?
Welch ein fremdes, neues Leben!
Ich erkenne dich nicht mehr.
Weg ist alles, was du liebtest,
Weg, warum du dich betrubtest,
Weg dein Fleiss und deine Ruh –
Ach, wie kamst du nur dazu!
Fesselt dich die Jugendblute,
Diese liebliche Gestalt,
Dieser Blick voll Treu und Gute
Mit unendlicher Gewalt?
Will ich rasch mich ihr entziehen,
Mich ermannen, ihr entfliehen,
Fuhret mich im Augenblick,
Ach, mein Weg zu ihr zuruck.
Und an diesem Zauberfadchen,
Das sich nicht zerreissen lasst,
Halt das liebe, lose Madchen
Mich so wider Willen fest;
Muss in ihrem Zauberkreise
Leben nun auf ihre Weise.
Die Verandrung, ach, wie gross!
Liebe! Liebe! lass mich los!
TÌM THẤY
Tôi bước đi vô rừng
Chỉ đơn giản cho mình
Không kiếm tìm gì cả
Mục đích chẳng đi tìm.
Tôi thấy trong bóng râm
Một cây hoa đứng đấy
Như đôi mắt hút hồn
Như ngôi sao nhấp nháy.
Tôi định đưa tay bẻ
Nhưng cây hoa thầm thĩ:
“Ta phải chết rồi sao
Số phận ta là thế?”
Tôi bèn nghĩ ra cách
Đào cây hoa cả gốc
Rồi mang về khu vườn
Bên cạnh ngôi nhà đẹp.
Tôi trồng hoa lần nữa
Ở một nơi lặng lẽ
Giờ cây tốt tươi, và
Nở hoa như trước đó.
Gefunden
Ich ging im Walde
So vor mich hin,
Und nichts zu suchen,
Das war mein Sinn.
Im Schatten sah ich
Ein Blümlein stehn,
Wie Sterne blinkend,
Wie Äuglein schön.
Ich wollt es brechen,
Da sagt' es fein:
Soll ich zum Welken
Gebrochen sein?
Mit allen Wurzeln
Hob ich es aus,
Und trugs zum Garten
Am hübschen Haus.
Ich pflanzt es wieder
Am kühlen Ort;
Nun zweigt und blüht es
Mir immer fort.
