Louis Aragon
ĐÔI MẮT ENXA
Anh uống đã hạnh phúc trong đôi mắt sâu thẳm của em
Thấy tất cả mặt trời cũng đến đây chiêm ngưỡng
Vì đôi mắt này mà đã chết đi bao nhiêu tuyệt vọng
Trong đôi mắt sâu anh đánh mất trí nhớ của mình.
Trong bóng của bầy chim, biển cả dậy sóng lên
Và trong ngày đẹp trời đôi mắt em thay đổi
Hè may áo cho thiên thần từ những làn mây rối
Trời ở đâu xanh hơn như lúa mạch trên đồng.
Những ngọn gió vô vọng xua nỗi buồn thiên thanh
Đôi mắt em sáng hơn khi mắt tuôn dòng lệ
Đôi mắt em trước cơn mưa với trời xanh ghen tỵ
Kính không đâu xanh bằng nơi kính vỡ viền xanh.
Bảy nỗi đau Đức Mẹ* làm ánh sáng ẩm ướt hơn
Bảy thanh kiếm xuyên vào giữa tâm bao màu sắc
Ngày buồn nhất đến giữa những dòng nước mắt
Mắt đen đã xanh hơn khi cảm thấy nỗi đau buồn.
Hai con mắt xanh thắm như hai mặt nước hồ
Làm tái hiện sự diệu kỳ trong cái ngày Đạo sĩ
Đã bồi hồi khi nhìn thấy ngôi nhà của Chúa
Và ba áo choàng treo trên máng cỏ Mẹ Maria.
Chỉ cần một bờ môi là đủ cho cả mùa xuân
Để nói lên những lời, để hát lên bao câu hát
Nhưng cả triệu triệu ngôi sao, một bầu trời quá chật
Cần đôi mắt em, cần những bí mật của mắt em.
Khi đứa bé nhìn tấm hình, nó mới lạ lùng chưa
Đôi mắt nó mở to nhưng cũng không đến nỗi
Như đôi mắt em, không biết rằng em có dối
Đôi mắt mở ra như hoa dại nở dưới mưa.
Tia chớp ẩn mình trong oải hương lấp lánh
Nơi lũ côn trùng đang chối bỏ yêu thương
Giữa bao vì tinh tú anh đánh mất con đường
Như người thủy thủ chết chìm trong tháng tám.
Anh lấy ra từ quặng mỏ chất ra-đi-um
Dù cho bàn tay anh bị thiêu trong lửa cháy
Một trăm lần thiên đường đánh mất rồi trở lại
Đôi mắt em là Peru, là Ấn Độ, Hồng Kông.
Và nếu như một ngày vũ trụ nổ tung ra
Và con tàu của anh mắc kẹt vào bãi đá
Thì anh sẽ vẫn thấy sáng ngời trên biển cả
Đôi mắt Enxa, đôi mắt Enxa, đôi mắt Enxa.
____________
*Bảy nỗi đau của Đức Mẹ - 1.Giêsu cắt bao qui đầu. 2.Hành trình đến Ai Cập. 3.Giêsu 12 tuổi bị lạc trong đền. 4. Giêsu vác thập ác lên Can-vê. 5.Giêsu bị đóng đinh. 6.Hạ xác Giêsu xuống khỏi thập ác. 7.An táng Giêsu trong mộ.
Anh uống đã hạnh phúc trong đôi mắt sâu thẳm của em
Thấy tất cả mặt trời cũng đến đây chiêm ngưỡng
Vì đôi mắt này mà đã chết đi bao nhiêu tuyệt vọng
Trong đôi mắt sâu anh đánh mất trí nhớ của mình.
Trong bóng của bầy chim, biển cả dậy sóng lên
Và trong ngày đẹp trời đôi mắt em thay đổi
Hè may áo cho thiên thần từ những làn mây rối
Trời ở đâu xanh hơn như lúa mạch trên đồng.
Những ngọn gió vô vọng xua nỗi buồn thiên thanh
Đôi mắt em sáng hơn khi mắt tuôn dòng lệ
Đôi mắt em trước cơn mưa với trời xanh ghen tỵ
Kính không đâu xanh bằng nơi kính vỡ viền xanh.
Bảy nỗi đau Đức Mẹ* làm ánh sáng ẩm ướt hơn
Bảy thanh kiếm xuyên vào giữa tâm bao màu sắc
Ngày buồn nhất đến giữa những dòng nước mắt
Mắt đen đã xanh hơn khi cảm thấy nỗi đau buồn.
Hai con mắt xanh thắm như hai mặt nước hồ
Làm tái hiện sự diệu kỳ trong cái ngày Đạo sĩ
Đã bồi hồi khi nhìn thấy ngôi nhà của Chúa
Và ba áo choàng treo trên máng cỏ Mẹ Maria.
Chỉ cần một bờ môi là đủ cho cả mùa xuân
Để nói lên những lời, để hát lên bao câu hát
Nhưng cả triệu triệu ngôi sao, một bầu trời quá chật
Cần đôi mắt em, cần những bí mật của mắt em.
Khi đứa bé nhìn tấm hình, nó mới lạ lùng chưa
Đôi mắt nó mở to nhưng cũng không đến nỗi
Như đôi mắt em, không biết rằng em có dối
Đôi mắt mở ra như hoa dại nở dưới mưa.
Tia chớp ẩn mình trong oải hương lấp lánh
Nơi lũ côn trùng đang chối bỏ yêu thương
Giữa bao vì tinh tú anh đánh mất con đường
Như người thủy thủ chết chìm trong tháng tám.
Anh lấy ra từ quặng mỏ chất ra-đi-um
Dù cho bàn tay anh bị thiêu trong lửa cháy
Một trăm lần thiên đường đánh mất rồi trở lại
Đôi mắt em là Peru, là Ấn Độ, Hồng Kông.
Và nếu như một ngày vũ trụ nổ tung ra
Và con tàu của anh mắc kẹt vào bãi đá
Thì anh sẽ vẫn thấy sáng ngời trên biển cả
Đôi mắt Enxa, đôi mắt Enxa, đôi mắt Enxa.
____________
*Bảy nỗi đau của Đức Mẹ - 1.Giêsu cắt bao qui đầu. 2.Hành trình đến Ai Cập. 3.Giêsu 12 tuổi bị lạc trong đền. 4. Giêsu vác thập ác lên Can-vê. 5.Giêsu bị đóng đinh. 6.Hạ xác Giêsu xuống khỏi thập ác. 7.An táng Giêsu trong mộ.
Les yeux d'Elsa
Tes yeux sont si profonds qu'en me
penchant pour boire
J'ai vu tous les soleils y venir se mirer
S'y jeter à mourir tous les désespérés
Tes yeux sont si profonds que j'y perds
la mémoire
À l'ombre des oiseaux c'est l'océan
troublé
Puis le beau temps soudain se lève et tes
yeux changent
L'été taille la nue au tablier des anges
Le ciel n'est jamais bleu comme il l'est
sur les blés
Les vents chassent en vain les chagrins
de l'azur
Tes yeux plus clairs que lui lorsqu'une
larme y luit
Tes yeux rendent jaloux le ciel d'après
la pluie
Le verre n'est jamais si bleu qu'à sa
brisure
Mère des Sept douleurs ô lumière mouillée
Sept glaives ont percé le prisme des
couleurs
Le jour est plus poignant qui point entre
les pleurs
L'iris troué de noir plus bleu d'être
endeuillé
Tes yeux dans le malheur ouvrent la
double brèche
Par où se reproduit le miracle des Rois
Lorsque le coeur battant ils virent tous
les trois
Le manteau de Marie accroché dans la
crèche
Une bouche suffit au mois de Mai des mots
Pour toutes les chansons et pour tous les
hélas
Trop peu d'un firmament pour des millions
d'astres
Il leur fallait tes yeux et leurs secrets
gémeaux
L'enfant accaparé par les belles images
Écarquille les siens moins démesurément
Quand tu fais les grands yeux je ne sais
si tu mens
On dirait que l'averse ouvre des fleurs
sauvages
Cachent-ils des éclairs dans cette
lavande où
Des insectes défont leurs amours
violentes
Je suis pris au filet des étoiles
filantes
Comme un marin qui meurt en mer en plein
mois d'août
J'ai retiré ce radium de la pechblende
Et j'ai brûlé mes doigts à ce feu défendu
Ô paradis cent fois retrouvé reperdu
Tes yeux sont mon Pérou ma Golconde mes
Indes
Il advint qu'un beau soir l'univers se
brisa
Sur des récifs que les naufrageurs
enflammèrent
Moi je voyais briller au-dessus de la mer
Les yeux d'Elsa les yeux d'Elsa les yeux
d'Elsa.
TÌNH HẠNH PHÚC KHÔNG HỀ CÓ
Con người chẳng có quyền gì. Không ở trong sức mạnh
Không ở trong tim, trong sự yếu đuối của mình
Khi giang rộng vòng tay – thì tai họa đứng sau lưng
Xiết chặt vào lòng – là giết mình mãi mãi
Sự hành hạ con người đôi cánh rộng mở ra
Tình hạnh phúc không hề có.
Bị tước mất vũ khí, đời người lính còn gì
Khi người ta đem đặt thứ khác vào số phận
Mỗi buổi sáng thức giấc thấy đời trống vắng
Rồi chờ đợi buổi chiều với một nỗi buồn thương
Không cần nước mắt đâu. Đó là cuộc đời anh
Tình hạnh phúc không hề có.
Tình của anh và nỗi đau, nỗi đau đớn của anh
Như con chim bị thương, em trong tim anh đó
Anh và em bước đi dưới ánh mắt thiên hạ.
Anh bện vào những lời rồi nhắc lại những lời anh
Vì đôi mắt của em mà người ta xin chết sẵn sàng
Tình hạnh phúc không hề có.
Không, ta đã muộn màng để học cách sống từ đầu
Cứ để cho hai con tim trong buổi chiều cùng đau khổ
Cần đau đớn để cho bài ca sinh hạ
Và lòng thương, khi đám cháy đã không còn
Cần thổn thức để cùng cây đàn ghi ta hát lên
Tình hạnh phúc không hề có.
Không có trên đời tình yêu mà không biết đến đau thương
Không có trên đời tình yêu mà khổ đau không mang đến
Không có trên đời tình yêu mà không sống bằng đau đớn
Và anh cũng như em, vẫn yêu đất nước quê hương
Không có tình yêu mà không có nước mắt, đau buồn
Tình hạnh phúc không có nhưng tình vẫn sống
Và đâu phải vì điều này mà anh hết yêu em.
Il n'y a pas d'amour heureux
Rien n'est jamais acquis à l'homme ni sa force
Ni sa faiblesse ni son coeur et quand il croit
Ouvrir ses bras son ombre est celle d'une croix
Et quand il croit serrer son bonheur il le broie
Sa vie est un étrange et douloureux divorce
Il n'y a pas d'amour heureux
Sa vie Elle ressemble à ces soldats sans armes
Qu'on avait habillés pour un autre destin
A quoi peut leur servir de se lever matin
Eux qu'on retrouve au soir désoeuvrés incertains
Dites ces mots Ma vie et retenez vos larmes
Il n'y a pas d'amour heureux
Mon bel amour mon cher amour ma déchirure
Je te porte dans moi comme un oiseau blessé
Et ceux-là sans savoir nous regardent passer
Répétant après moi les mots que j'ai tressés
Et qui pour tes grands yeux tout aussitôt moururent
Il n'y a pas d'amour heureux
Le temps d'apprendre à vivre il est déjà trop tard
Que pleurent dans la nuit nos coeurs à l'unisson
Ce qu'il faut de malheur pour la moindre chanson
Ce qu'il faut de regrets pour payer un frisson
Ce qu'il faut de sanglots pour un air de guitare
Il n'y a pas d'amour heureux
Il n'y a pas d'amour qui ne soit à douleur
Il n'y a pas d'amour dont on ne soit meurtri
Il n'y a pas d'amour dont on ne soit flétri
Et pas plus que de toi l'amour de la patrie
Il n'y a pas d'amour qui ne vive de pleurs
Il n'y a pas d'amour heureux
Mais c'est notre amour à tous les deux.
ANH LÀ GÌ NẾU CHẲNG CÓ EM
Anh là gì nếu như em chẳng đến với anh
Anh là gì – chỉ là con tim đang yên ngủ
Là chiếc kim đồng hồ đứng yên trên mặt số
Nếu không có em – anh chỉ tiếng thì thầm.
Anh nhận thức ra cuộc đời là bởi do em
Nhờ em mà anh nhìn đời bằng đôi mắt khác
Anh học em như người ta uống nguồn nước mạch
Để những ngôi sao xa cũng nhìn thấy rõ ràng
Như ở người qua đường biết nắm bắt câu hát
Anh học được ở em dù ngay cả cơn run.
Anh là gì nếu như em chẳng đến với anh
Anh là gì – chỉ là con tim đang yên ngủ
Là chiếc kim đồng hồ đứng yên trên mặt số
Nếu không có em – anh chỉ tiếng thì thầm.
Anh học ở em mọi điều, rằng anh giờ đây
Giữa buổi ban trưa trời xanh thắm như vầy
Rằng hạnh phúc không phải ngọn đèn nơi quán rượu
Em cầm lấy tay anh giữa Địa ngục thời hiện đại
Nơi con người đã không còn biết nghĩa chung đôi
Em cầm tay anh như người yêu sung sướng nhất đời.
Anh là gì nếu như em chẳng đến với anh
Anh là gì – chỉ là con tim đang yên ngủ
Là chiếc kim đồng hồ đứng yên trên mặt số
Nếu không có em – anh chỉ tiếng thì thầm.
Ai nói về hạnh phúc thường đôi mắt buồn bã
Tiếng thở than đời với tuyệt vọng chua cay
Như dây đàn đứt trên tay người nghệ sĩ
Nhưng tôi xin nói rằng hạnh phúc tồn tại
Không phải ở trong mơ, không phải trên mây
Mà ở nơi đây! Ngay trên mặt đất này.
Anh là gì nếu như em chẳng đến với anh
Anh là gì – chỉ là con tim đang yên ngủ
Là chiếc kim đồng hồ đứng yên trên mặt số
Nếu không có em – anh chỉ tiếng thì thầm.
Que serais-je sans toi
Que serais-je sans toi qui vins à ma rencontre
Que serais-je sans toi qu’un coeur au bois dormant
Que cette heure arrêtée au cadran de la montre
Que serais-je sans toi que ce balbutiement
J’ai tout appris de toi sur les choses humaines
Et j’ai vu désormais le monde à ta façon
J’ai tout appris de toi comme on boit aux fontaines
Comme on lit dans le ciel les étoiles lointaines
Comme au passant qui chante on reprend sa chanson
J’ai tout appris de toi jusqu’au sens du frisson
Que serais-je sans toi qui vins à ma rencontre
Que serais-je sans toi qu’un coeur au bois dormant
Que cette heure arrêtée au cadran de la montre
Que serais-je sans toi que ce balbutiement
J’ai tout appris de toi pour ce qui me concerne
Qu’il fait jour à midi qu’un ciel peut être bleu
Que le bonheur n’est pas un quinquet de taverne
Tu m’as pris par la main dans cet enfer moderne
Où l’homme ne sait plus ce que c’est qu’être deux
Tu m’as pris par la main comme un amant heureux
Que serais-je sans toi qui vins à ma rencontre
Que serais-je sans toi qu’un coeur au bois dormant
Que cette heure arrêtée au cadran de la montre
Que serais-je sans toi que ce balbutiement
Qui parle de bonheur a souvent les yeux tristes
N’est-ce pas un sanglot de la déconvenue
Une corde brisée aux doigts du guitariste
Et pourtant je vous dis que le bonheur existe
Ailleurs que dans le rêve ailleurs que dans les nues
Terre terre voici ses rades inconnues
Que serais-je sans toi qui vins à ma rencontre
Que serais-je sans toi qu’un coeur au bois dormant
Que cette heure arrêtée au cadran de la montre
Que serais-je sans toi que ce balbutiement
Extrait du « Roman inachevé » de Louis Aragon (1956)
TÌNH HẠNH PHÚC KHÔNG HỀ CÓ
Con người chẳng có quyền gì. Không ở trong sức mạnh
Không ở trong tim, trong sự yếu đuối của mình
Khi giang rộng vòng tay – thì tai họa đứng sau lưng
Xiết chặt vào lòng – là giết mình mãi mãi
Sự hành hạ con người đôi cánh rộng mở ra
Tình hạnh phúc không hề có.
Bị tước mất vũ khí, đời người lính còn gì
Khi người ta đem đặt thứ khác vào số phận
Mỗi buổi sáng thức giấc thấy đời trống vắng
Rồi chờ đợi buổi chiều với một nỗi buồn thương
Không cần nước mắt đâu. Đó là cuộc đời anh
Tình hạnh phúc không hề có.
Tình của anh và nỗi đau, nỗi đau đớn của anh
Như con chim bị thương, em trong tim anh đó
Anh và em bước đi dưới ánh mắt thiên hạ.
Anh bện vào những lời rồi nhắc lại những lời anh
Vì đôi mắt của em mà người ta xin chết sẵn sàng
Tình hạnh phúc không hề có.
Không, ta đã muộn màng để học cách sống từ đầu
Cứ để cho hai con tim trong buổi chiều cùng đau khổ
Cần đau đớn để cho bài ca sinh hạ
Và lòng thương, khi đám cháy đã không còn
Cần thổn thức để cùng cây đàn ghi ta hát lên
Tình hạnh phúc không hề có.
Không có trên đời tình yêu mà không biết đến đau thương
Không có trên đời tình yêu mà khổ đau không mang đến
Không có trên đời tình yêu mà không sống bằng đau đớn
Và anh cũng như em, vẫn yêu đất nước quê hương
Không có tình yêu mà không có nước mắt, đau buồn
Tình hạnh phúc không có nhưng tình vẫn sống
Và đâu phải vì điều này mà anh hết yêu em.
Il n'y a pas d'amour heureux
Rien n'est jamais acquis à l'homme ni sa force
Ni sa faiblesse ni son coeur et quand il croit
Ouvrir ses bras son ombre est celle d'une croix
Et quand il croit serrer son bonheur il le broie
Sa vie est un étrange et douloureux divorce
Il n'y a pas d'amour heureux
Sa vie Elle ressemble à ces soldats sans armes
Qu'on avait habillés pour un autre destin
A quoi peut leur servir de se lever matin
Eux qu'on retrouve au soir désoeuvrés incertains
Dites ces mots Ma vie et retenez vos larmes
Il n'y a pas d'amour heureux
Mon bel amour mon cher amour ma déchirure
Je te porte dans moi comme un oiseau blessé
Et ceux-là sans savoir nous regardent passer
Répétant après moi les mots que j'ai tressés
Et qui pour tes grands yeux tout aussitôt moururent
Il n'y a pas d'amour heureux
Le temps d'apprendre à vivre il est déjà trop tard
Que pleurent dans la nuit nos coeurs à l'unisson
Ce qu'il faut de malheur pour la moindre chanson
Ce qu'il faut de regrets pour payer un frisson
Ce qu'il faut de sanglots pour un air de guitare
Il n'y a pas d'amour heureux
Il n'y a pas d'amour qui ne soit à douleur
Il n'y a pas d'amour dont on ne soit meurtri
Il n'y a pas d'amour dont on ne soit flétri
Et pas plus que de toi l'amour de la patrie
Il n'y a pas d'amour qui ne vive de pleurs
Il n'y a pas d'amour heureux
Mais c'est notre amour à tous les deux.
ANH LÀ GÌ NẾU CHẲNG CÓ EM
Anh là gì nếu như em chẳng đến với anh
Anh là gì – chỉ là con tim đang yên ngủ
Là chiếc kim đồng hồ đứng yên trên mặt số
Nếu không có em – anh chỉ tiếng thì thầm.
Anh nhận thức ra cuộc đời là bởi do em
Nhờ em mà anh nhìn đời bằng đôi mắt khác
Anh học em như người ta uống nguồn nước mạch
Để những ngôi sao xa cũng nhìn thấy rõ ràng
Như ở người qua đường biết nắm bắt câu hát
Anh học được ở em dù ngay cả cơn run.
Anh là gì nếu như em chẳng đến với anh
Anh là gì – chỉ là con tim đang yên ngủ
Là chiếc kim đồng hồ đứng yên trên mặt số
Nếu không có em – anh chỉ tiếng thì thầm.
Anh học ở em mọi điều, rằng anh giờ đây
Giữa buổi ban trưa trời xanh thắm như vầy
Rằng hạnh phúc không phải ngọn đèn nơi quán rượu
Em cầm lấy tay anh giữa Địa ngục thời hiện đại
Nơi con người đã không còn biết nghĩa chung đôi
Em cầm tay anh như người yêu sung sướng nhất đời.
Anh là gì nếu như em chẳng đến với anh
Anh là gì – chỉ là con tim đang yên ngủ
Là chiếc kim đồng hồ đứng yên trên mặt số
Nếu không có em – anh chỉ tiếng thì thầm.
Ai nói về hạnh phúc thường đôi mắt buồn bã
Tiếng thở than đời với tuyệt vọng chua cay
Như dây đàn đứt trên tay người nghệ sĩ
Nhưng tôi xin nói rằng hạnh phúc tồn tại
Không phải ở trong mơ, không phải trên mây
Mà ở nơi đây! Ngay trên mặt đất này.
Anh là gì nếu như em chẳng đến với anh
Anh là gì – chỉ là con tim đang yên ngủ
Là chiếc kim đồng hồ đứng yên trên mặt số
Nếu không có em – anh chỉ tiếng thì thầm.
Que serais-je sans toi
Que serais-je sans toi qui vins à ma rencontre
Que serais-je sans toi qu’un coeur au bois dormant
Que cette heure arrêtée au cadran de la montre
Que serais-je sans toi que ce balbutiement
J’ai tout appris de toi sur les choses humaines
Et j’ai vu désormais le monde à ta façon
J’ai tout appris de toi comme on boit aux fontaines
Comme on lit dans le ciel les étoiles lointaines
Comme au passant qui chante on reprend sa chanson
J’ai tout appris de toi jusqu’au sens du frisson
Que serais-je sans toi qui vins à ma rencontre
Que serais-je sans toi qu’un coeur au bois dormant
Que cette heure arrêtée au cadran de la montre
Que serais-je sans toi que ce balbutiement
J’ai tout appris de toi pour ce qui me concerne
Qu’il fait jour à midi qu’un ciel peut être bleu
Que le bonheur n’est pas un quinquet de taverne
Tu m’as pris par la main dans cet enfer moderne
Où l’homme ne sait plus ce que c’est qu’être deux
Tu m’as pris par la main comme un amant heureux
Que serais-je sans toi qui vins à ma rencontre
Que serais-je sans toi qu’un coeur au bois dormant
Que cette heure arrêtée au cadran de la montre
Que serais-je sans toi que ce balbutiement
Qui parle de bonheur a souvent les yeux tristes
N’est-ce pas un sanglot de la déconvenue
Une corde brisée aux doigts du guitariste
Et pourtant je vous dis que le bonheur existe
Ailleurs que dans le rêve ailleurs que dans les nues
Terre terre voici ses rades inconnues
Que serais-je sans toi qui vins à ma rencontre
Que serais-je sans toi qu’un coeur au bois dormant
Que cette heure arrêtée au cadran de la montre
Que serais-je sans toi que ce balbutiement
Extrait du « Roman inachevé » de Louis Aragon (1956)
Một số nhà thơ Pháp khác trong trang này:
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét