Thơ tình Constantine P. Cavafy

Constantine P. Cavafy

ITHACA*

Khi bạn suy nghĩ đi về Ithaca

Hãy cầu nguyện để con đường thật dài

Con đường đầy khám phá và đầy mạo hiểm.

Những kẻ một mắt, những khổng lồ, thần biển**

Bạn không nên sợ hãi một chút nào

Họ không hiện ra trên con đường của bạn

Một khi cả thể xác lẫn linh hồn tin tưởng

Vào những nghĩ suy, tình cảm thanh cao.

Những kẻ một mắt, những khổng lồ, thần biển

Sẽ không hiện ra trước mặt bạn đâu

Một khi bạn không mang họ trong đầu

Và linh hồn bạn không bày ra trước bạn.

Hãy cầu nguyện để con đường thật dài

Hãy cầu để còn nhiều lần như thế nữa

Với bao buổi sáng mùa hè rực rỡ

Khi bạn ghé vào bến cảng chửa từng quen

Bạn hãy đến hàng của người Phê ni xiên

Và hãy mua những món hàng quí nhất

Xà cừ, san hô, gỗ mun, hổ phách

Và những hương thơm say đắm tâm hồn

Hãy làm sao để mua được nhiều hơn

Rồi sau đó hãy đi về Ai Cập

Ghé những nhà thông thái học khôn ngoan.

Hãy luôn giữ Ithaca ở trong tim

Đi đến đó với bạn là số mệnh

Đừng cố gắng để làm cho đường ngắn

Mà gắng kéo dài nó thật nhiều năm

Để ngày về, một người tóc bạc trắng

Với kiến thức  góp nhặt ở trên đường

Ithaca không còn gì cho bạn.

Ithaca cho bạn cuộc hành trình

Bởi nếu không, bạn đã chẳng lên đường

Chỉ thế thôi, mà không cho gì khác.

Và nếu bạn tìm ra Ithaca tội nghiệp

Thì đừng nghĩ rằng bạn đã bị lừa

Bạn khôn ngoan, kinh nghiệm và hiểu ra

Ý nghĩa của Ithaca như đã biết.

_______________

*Ithaca hoặc Ithaka – là một hòn đảo ở Hy Lạp. Thời cổ đại là quê hương của Odysseus.

**Theo thần thoại Hy Lạp: Poseidon – thần biển; Laistrygonians – những kẻ khổng lồ ăn thịt người; Cyclops – những kẻ khổng lồ một mắt.

Ιθάκη

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,

να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,

γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,

τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,

τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,

αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή

συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,

τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,

αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,

αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.

Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι

που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά

θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους·

να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά,

και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,

σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ’ έβενους,

και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,

όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά·

σε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να πας,

να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.

Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.

Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.

Aλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.

Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·

και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,

πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,

μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.

Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι.

Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.

Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.

Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,

ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν. 

ĐỢI CHỜ QUÂN MAN RỢ
(Waiting for the Barbarians)

Tại sao dân tình tụ tập ở đây?

Vì hôm nay đến đây quân man rợ

Thế tại sao nghị viện giờ đóng cửa?
Nghị viện không làm luật nữa hay sao?

Vì quân man rợ sẽ đến hôm nay
Nghị viện ra luật làm gì cho uổng?
Quân man rợ có luật riêng của chúng.

Tại sao Hoàng đế dậy từ sáng sớm
Và tại sao Hoàng đế ngoài cổng chính
Mũ áo trang nghiêm ngự trên ngai vàng?

Vì quân man rợ sẽ đến, và rằng
Hoàng đế cần tiếp chuyện tên đầu sỏ
Văn bản, giấy tờ sẽ trao cho nó
Tước vị cao sang, toàn bộ chức quyền.

Thế tại sao quan chấp chính, pháp quan
Đội mũ khăn, mặc áo choàng màu đỏ
Tại vì sao họ đeo xuyến thạch anh
Và nhẫn ngọc lấp lánh trên tay họ?
Tại sao những cây ba toong trang trí
Bằng vẻ xa hoa của bạc của vàng?

Vì quân man rợ sẽ đến, và thường
Vẻ sang trọng làm cho lòa mắt chúng.

Thế tại vì sao những nhà hùng biện
Hôm nay không diễn thuyết như mọi ngày?

Vì quân man rợ sẽ đến hôm nay
Man rợ không ưa những lời hùng biện.

Thế tại sao vẻ bồn chồn lo lắng
Hiện ra trên gương mặt mọi người dân?
Tại sao quảng trường, đường phố vắng tanh
Tất cả lo đi về nhà trú ẩn?

Và đêm buông, man rợ không thấy đến
Từ biên cương ai đó mang tin về
Rằng man rợ trên đời không còn nữa.

Làm sao bây giờ, không còn man rợ?
Dù sao, đấy là một giải pháp hay.

Περιμένοντας τους Βαρβάρους

-Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι;

Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.

-Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μιά τέτοια απραξία;
Τι κάθοντ' οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;

-Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Τι νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί;
Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν.

-Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη,
και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη
στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα;

-Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί
τον αρχηγό τους. Μάλιστα ετοίμασε
για να τον δώσει μια περγαμηνή. Εκεί

τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα.
-Γιατί οι δυό μας ύπατοι κ' οι πραίτορες εβγήκαν

σήμερα με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγες·
γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους,

και δαχτυλίδια με λαμπρά γυαλιστερά σμαράγδια·
γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια

μ' ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλισμένα;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·

και τέτοια πράγματα θαμπόνουν τους βαρβάρους.
-Γιατί κ' οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα
να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·

κι αυτοί βαριούντ' ευφράδειες και δημηγορίες.
-Γιατί ν' αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία
κ' η σύγχυσις. (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που έγιναν).

Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ' οι πλατέες,
κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;
Γιατί ενύχτωσε κ' οι βάρβαροι δεν ήλθαν.

Και μερικοί έφθασαν απ' τα σύνορα,
και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.

Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.

Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μιά κάποια λύσις.

NHỮNG NGỌN NẾN

Những ngày tương lai đang đứng trước ta
như một hàng nến nhỏ đang cháy sáng
một màu vàng, ấm áp và sinh động.

Những ngày đã qua ở phía sau lưng
thành một hàng nến buồn đang tàn lụi.
Những ngọn ở gần vẫn còn chút khói
chúng lạnh lùng, tan chảy và uốn cong.

Tôi không muốn nhìn, chúng làm tôi buồn
khiên tôi nhớ về ánh sáng đầu tiên.
Tôi nhìn những ngọn nến vàng phía trước.

Tôi không ngoái nhìn để mà khủng khiếp
thấy dãy màu tối kéo dài rất nhanh
và nến tắt rất nhanh được nhân lên. 

Κεριά

Του μέλλοντος η μέρες στέκοντ’ εμπροστά μας
σα μια σειρά κεράκια αναμένα —
χρυσά, ζεστά, και ζωηρά κεράκια.

Η περασμένες μέρες πίσω μένουν,
μια θλιβερή γραμμή κεριών σβυσμένων·
τα πιο κοντά βγάζουν καπνόν ακόμη,
κρύα κεριά, λυωμένα, και κυρτά.

Δεν θέλω να τα βλέπω· με λυπεί η μορφή των,
και με λυπεί το πρώτο φως των να θυμούμαι.
Εμπρός κυττάζω τ’ αναμένα μου κεριά.

Δεν θέλω να γυρίσω να μη διω και φρίξω
τι γρήγορα που η σκοτεινή γραμμή μακραίνει,

τι γρήγορα που τα σβυστά κεριά πληθαίνουν.